13 علت گز گز پا و راه‌های پیشگیری و درمان آن!
آیا گز گز پا خواب را از چشمان شما هم گرفته است؟ آیا به‌دنبال منشا سوزن‌سوزن‌شدن پای خود هستید؟ این عارضه ممکن است در ابتدا یک ناراحتی جزئی به‌نظر برسد، اما متاسفانه برای بسیاری از افراد می‌تواند نشانه‌ای جدی از یک مشکل اساسی باشد؛ از آسیب‌های عصبی گرفته تا مشکلات گردش‌خون! اگر شما هم این روزها با این احساس ناخوشایند درگیر هستید، تا انتهای این مطلب در کنار ما باشید تا با هم علل این عارضه را بررسی کرده و در پایان راه‌های پیشگیری و درمان آن را در اختیارتان قرار دهیم.
گز گز پا نشانه چیست؟ معرفی 13 متهم اصلی!
گاهی‌اوقات وقتی برای مدتی طولانی دراز می‌کشیم، ممکن است گز گز کردن کف پا را احساس کنیم؛ اما گاهی‌اوقات بدون اینکه خوابیده باشیم گز گز پا را حس می‌کنیم؛ اگر شما هم این مشکل را دارید، در ادامه همراه ما باشید تا با هم 13 علت گز گز پا را بررسی کنیم.
The tingling sensation can often be benign and temporary. For example, it might happen when there’s weight or pressure on an arm under your head as you sleep. Or it could result from pressure on your nerves when you cross your legs for too long. In either case, the “pins and needles” effect, usually painless, is soon relieved by removing the pressure that caused it.
احساس گزگز اغلب می‌تواند خوش‌خیم و موقت باشد. برای مثال، ممکن است زمانی اتفاق بیفتد که هنگام خواب روی بازوی زیر سرتان وزن یا فشار وارد شود. یا ممکن است در اثر فشار روی اعصاب شما زمانی که پاهای خود را برای مدت طولانی روی هم قرار می‌دهید، ایجاد شود. در هر صورت، اثر «سوزن‌سوزن»، معمولاً بدون درد، سریع با برداشتن فشاری که باعث آن شده است، از بین می‌رود.
منبع:
1- فشردگی ریشه عصبی
فشردگی عصبی زمانی اتفاق می‌افتد که چیزی، بخشی از اعصاب شما را محدود یا تحریک کند. در این حالت اعصاب سیگنال‌های غیرطبیعی را به مغز ارسال کرده و مغز آن را به‌عنوان گز گز پا تشخیص می‌دهد. البته فشردگی ریشه عصبی علاوه‌بر احساس سوزن‌سوزن شدن، می‌تواند همراه با علائم زیر هم باشد.
- از دست دادن رفلکس
- درد کمر
- بی‌حسی
- عضلات ضعیف
2- سندروم رینود
سندروم رینود باعث کاهش جریان خون در دست، پا و سایر نواحی بدن می‌شود. این سندروم معمولا زمانی اتفاق می‌افتد که رگ‌های خونی شما به‌دلیل سرما، استرس یا ناراحتی‌های عاطفی باریک شوند. در این حالت رگ‌های خونی از رسیدن خون به سطح پوست جلوگیری کرده و در نتیجه ممکن است پوست آبی یا سفید به نظر برسد.
در نهایت وقتی رگ‌های پا منبسط می‌شوند، ممکن است گزگز را در کف پا احساس کنید؛ این حالت به‌خاطر آن است که مجددا خون در رگ‌های پا دارد جریان پیدا می‌کند.
3- سندروم تونل تارسال
سندروم تونل تارسال باعث فشرده‌شدن عصب تیبیال می‌شود. این عصب که در مچ پا قرار دارد، مسئول احساس و حرکت در پای شماست؛ چنانچه این عصب تحت‌فشار قرار بگیر، ممکن است شما گز گز کردن کف پا را احساس کنید.
از آنجایی که گز گز پا در بسیاری از موارد می‌تواند نشان‌دهنده یک مشکل جدی باشد، بهتر است این عارضه را دست‌کم نگیرید و هرچه سریع‌تر برای پیداکردن علت و درمان به‌موقع آن اقدام کنید؛ اگر در این زمینه نیاز به راهنمایی بیشتری دارید، می‌توانید برای دریافت مشاوره اختصاصی با شماره زیر تماس بگیرید.
4- نوروپاتی محیطی دیابتی
نوروپاتی محیطی دیابتی یک عارضه شایع است و تقریبا 60 الی 70 درصد کسانی که با دیابت درگیر هستند، این عارضه را هم تجربه می‌کنند. در نوروپاتی محیطی دیابتی، به‌خاطر بالابودن مداوم قندخون عصب‌های پا و دست آسیب می‌بینند؛ به‌همین‌دلیل بیماران ممکن است در پای خود احساس گزگز را داشته باشند.
5- مولتیپل اسکلروزیس (MS)
MS یک بیماری مزمن است که در آن سیستم‌ایمنی به اشتباه به غلاف میلین (پوشش محافظ در اطراف اعصاب مغز و نخاع) حمله کرده و در نهایت باعث احساس ضعف، بی‌حسی، گزگز و درد می‌شود. جالب است بدانید که MS معمولا یک سمت بدن را درگیر می‌کند.
6- بیماری شریان محیطی (PAD)
یکی‌دیگر از دلایل گز گز کردن کف پا می‌تواند مربوط به بیماری شریان محیطی باشد. در این بیماری التهابی، شریان‌های تامین‌کننده خون اندام‌ها، به‌خصوص پا آسیب می‌بینند و معمولا خون کافی به پاها نمی‌رسد. بیماری شریان محیطی معمولا با احساس درد، گزگز و بی‌حسی همراه است.
7- نارسایی کلیه
نارسایی کلیه هم معمولا باعث نوروپاتی (آسیب عصبی) می‌شود. حدود 90 درصد از بیمارانی که دیالیز می‌کنند معمولا از علائمی مثل درد، بی‌حسی، گزگز و ضعف در پاهای خود رنج می‌برند. این احساس به‌خاطر آن است که کلیه بیماران دیالیزی دیگر نمی‌تواند مواد زائد و سموم خون را تصفیه کند و در نتیجه اعصاب بدن آسیب دیده و عملکرد آن‌ها مختل می‌شود.
8- بارداری
اگر حالا که مشغول خواندن این متن هستید، منتظر به دنیا آمدن فرزندتانید، نگران نباشید! نه تنها شما بلکه خیلی از مادران دیگر هم در دوران بارداری خود گز گز پا را تجربه می‌کنند. در دوران بارداری فشار زیادی به اعصاب ستون فقرات و عصب سیاتیک وارد می‌شود؛ به‌همین‌دلیل مادران بی‌حسی، درد و گزگز زیادی را در پای خود احساس می‌کنند.
9- کمبود ویتامین و موادمعدنی
ویتامین‌های B1، B6، B12، E و مس نقش مهمی در سلامت اعصاب ایفا می‌کنند و کمبود هر کدام از آن‌ها می‌تواند به اعصاب آسیب رسانده و باعث ایجاد احساس گزگز در پا بشود. به‌عنوان‌مثال:
- ویتامین B1 (تیامین) و B12 برای عملکرد و ترمیم اعصاب ضروری هستند.
- ویتامین E به‌عنوان یک آنتی‌اکسیدان عمل کرده و از سلول‌های عصبی در برابر آسیب محافظت می‌کند.
- ویتامین B6 برای سنتز انتقال‌دهنده‌های عصبی نقش مهمی دارد.
- مس برای حفظ سلامت میلین ضروری‌ست.
همان‌طور که می‌بینید کمبود هرکدام از موارد بالا می‌تواند روی سلامت اصعاب شما تاثیر منفی بگذارد.
کم‌کاری تیروئید؛ یکی‌دیگر از علل گز گز پا
10- کم‌کاری تیروئید
کم‌کاری تیروئید هم اگر درمان نشود، می‌تواند یکی از علت‌های گز گز پا باشد. کمبود هورمون‌های تیروئید می‌توانند روی عملکردهای مختلف بدن از جمله سلامت اعصاب تاثیر بگذارند و باعث بروز علائمی مثل درد، سوزش، بی‌حسی و گزگز در دست‌ها و پاها بشوند.
11- اعتیاد به الکل
اعتیاد به الکل می‌تواند باعث کمبود ویتامین‌های ضروری بدن مثل تیامین شده و رفته‌رفته به عصب‌ها آسیب برساند؛ این وضعیت معمولا به اسم نوروپاتی الکی شناخته می‌شود و با علائمی مثل درد، بی‌حسی و گزگز خودش را نشان می‌دهد. اگر اهل نوشیدن الکل هستید، با حذف این نوشیدنی مضر و داشتن یک تغذیه مناسب می‌توانید گز گز پای خود را درمان کنید.
12- قرارگرفتن در معرض سموم
بعضی از سموم مثل سرب، آرسنیک، جیوه و تالیم می‌توانند روی اعصاب شما تاثیر گذاشته و باعث به‌وجودآمدن نوروپاتی محیطی بشوند. اگر در صنعت خاصی مشغول هستید و با این سموم در تماسید، بهتر است حتما اقدامات ایمنی را به بهترین‌شکل انجام داده تا این سموم نتوانند آسیبی به سیستم‌ایمنی شما وارد کنند.
13- داروهای شیمی‌درمانی
اگر در حال‌حاضر دارید دوران درمان خود را پشت‌سر می‌گذارید و مشغول شیمی‌درمانی هستید، گز گز پای شما به مصرف این داروها بی‌ارتباط نیست. داروهای شیمی‌درمانی به‌خصوص آن‌هایی که حاوی ترکیبات مبتنی بر پلاتین هستند، می‌توانند به عصب‌های شما آسیب برسانند و باعث احساس گزگز در کف پا بشوند. گاهی‌اوقات می‌توان با تغییر نوع یا دوز دارو این عارضه را کنترل کرد.
چطور از گز گز پا جلوگیری کنیم؟
اگر هنوز به گز گز پا مبتلا نشده‌اید و در فکر پیشگیری از این عارضه هستید یا قبلا این حس را تجربه کرده‌اید و نمی‌خواهید دوباره با آن روبه‌رو شوید، می‌توانید با کمک روش‌های زیر از این عارضه جلوگیری کنید.
- مراقب وزنتان باشید!
- نوشیدن الکل را کنار بگذارید!
- یک رژیم‌غذایی متعادل داشته باشید!
- با کمک یک متخصص پزشکی ورزشی، یک برنامه‌ورزشی خوب را دنبال کنید!
- از قرارگرفتن در معرض سموم خودداری کنید!
- سیگار نکشید! (سیگار خون‌رسانی و تغذیه اعصاب محیطی را محدود می‌کند.)
با پیروی از این 6 توصیه ساده، می‌توانید از گز گز پا در امان باشید.
چطور گز گز پا را درمان کنیم؟
درمان گز گز پا تا حد زیادی به علت آن بستگی دارد؛ بعضی از افراد می‌توانند با استراحت در خانه این مشکل را برطرف کنند اما بعضی دیگر برای درمان به راهکارهای پیچیده‌تری نیاز دارند. در ادامه درباره روش‌های درمان گز گز پا بیشتر با شما صحبت خواهیم کرد.
1- درمان‌های خانگی گز گز پا
برای درمان‌های خانگی گز گز کردن کف پا می‌توان از روش‌های زیر کمک گرفت.
- اگر گز گز کردن کف پا مربوط به کمبود ویتامین است، می‌توان آن را با تغییر رژیم‌غذایی و مصرف مکمل برطرف کرد.
- اگر گزگز کف پا مربوط به فشردگی عصب‌هاست، می‌توان برای درمان از تمرین‌های کششی کمک گرفت.
- افرادی که به MS مبتلا هستند، می‌توانند برای درمان خود به گرم نگه‌داشتن محیط و استراحت روی بیاورند.
- مصرف داروهای ضدالتهابی بدون نسخه نیز می‌تواند در درمان گزگز کف پا موثر باشد.
- در مواردی که گز گز پا با اضطراب مرتبط است، می‌توان برای درمان آن از تکنیک‌های تنفس، مدیتیشن و مدیریت استرس کمک گرفت.
- خانم‌های باردار می‌توانند با اصلاح وضعیت نشستن و خوابیدن خود فشار را از روی ستون فقرات برداشته و با گز گز پا خداحافظی کنند.
- پوشیدن جوراب مخصوص و ماساژ پا هم می‌تواند در بهبود گردش‌خون و در نتیجه گز گز پا نقش داشته باشد.
Treatment for tingling in your feet will depend on the cause. If it’s from a common cause like sitting for too long, then walking should help restore blood flow. If tingling in your feet is caused by an underlying condition, then you may require medical treatments like medications, physical therapy, or surgery.
درمان گزگز در پاها به علت آن بستگی دارد. اگر علت شایعی مانند نشستن طولانی‌مدت باشد، پیاده‌روی باید به بازیابی جریان خون کمک کند. اگر گزگز در پاهای شما ناشی از یک بیماری زمینه‌ای باشد، ممکن است به درمان‌های پزشکی مانند داروها، فیزیوتراپی یا جراحی نیاز داشته باشید.
منبع:
2- درمان‌های جدی گز گز پا
اگر از راه‌های بالا برای درمان نتیجه‌ای نگرفتید، وقت آن است که به‌سراغ درمان‌های جدی‌تر بروید. این درمان‌ها می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
- اگر به کم‌کاری تیروئید مبتلا هستید، می‌توانید برای درمان با مشورت پزشک از دارو کمک بگیرید.
- برای درمان فشردگی عصب، تزریق کورتیزون یا مراجعه به یک متخصص پزشکی ورزشی می‌تواند موثر باشد.
- برای درمان بیماری شریان محیطی، ممکن است پزشک جراحی ترمیم یا جایگزینی عروق‌خونی را به شما پیشنهاد کند.
- اگر مشکل شما به‌خاطر اضطراب است، می‌توانید برای درمان خود از یک روانکاو کمک بگیرید.
چه زمانی برای درمان گز گز پا باید به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر همراه با احساس گزگز در پا، علائم زیر را هم تجربه می‌کنید، بهتر است برای تشخیص و درمان به‌موقع به پزشک مراجعه کنید.
- درد قابل‌توجهی دارید.
- نمی‌توانید هنگام راه‌رفتن تعادلتان را حفظ کنید.
- پاهای‌تان دچار بی‌حسی شده است.
- با گذشت زمان تمام علائمتان بدتر می‌شود.
- احساس گزگز به‌طور ناگهانی ایجاد شده است و با تغییر وضعیت از بین نمی‌رود.
گز گز پا چطور تشخیص داده می‌شود؟
در بسیاری از موارد برای تشخیص گز گز پا و علت آن برای شما آزمایش‌خون تجویز می‌شود. اگر علت گزگز مربوط به تیروئید یا کمبود ویتامین باشد، با آزمایش‌خون مشخص می‌شود؛ اما اگر پزشک احساس کند گز گز پای شما علت دیگری دارد، ممکن است از روش‌های زیر برای تشخیص نهایی خود کمک بگیرد.
- MRI
- CT scan
- آزمایش NCV
- آزمایش ادرار
- بافت‌برداری
- سونوگرافی
- آنژیوگرافی
جمع‌بندی
در این مقاله با شما درباره گز گز پا صحبت کردیم؛ این عارضه که گاهی‌اوقات می‌تواند بسیار ناراحت‌کننده باشد، معمولا به‌دلایل زمینه‌ای مختلف اتفاق می‌افتد. اگر شما هم این روزها با گزگزشدن پاهای‌تان درگیر هستید و با گذشت زمان اصلا احساس بهبودی نمی‌کنید، بهتر است حتما به‌دنبال تشخیص و درمان به‌موقع باشید و در این زمینه از یک پزشک ماهر کمک بگیرید؛ دکتر ناهید ونارجی که متخصص پزشکی ورزشی هستند، می‌توانند در روند درمان شما نقش موثری داشته باشند. برای دریافت وقت مشاوره و ویزیت، می‌توانید از طریق شماره زیر با تیم دکتر ونارجی در تماس باشید!
همچنین اگر درباره گز گز کردن کف پا سوال بی‌پاسخی در ذهن شما باقی مانده است، لطفا در قسمت کامنت با ما در میان بگذارید تا در اسرع وقت پاسخگوی شما عزیزان باشیم.
سوالات متداول
1- آیا فشارخون بالا می‌تواند باعث گز گز پا بشود؟
بله؛ فشارخون بالا هم مثل دیابت و نارسایی کلیه، می‌تواند باعث گز گز کردن کف پا بشود. داروهایی که برای کنترل فشارخون استفاده می‌شود هم می‌توانند روی گزگز پا تاثیر داشته باشند.
2- چه زمانی گز گز کردن کف پا از بین می‌رود؟
گز گز کردن کف پا تا یک هفته طبیعی‌ست و معمولا از بین می‌رود؛ اما اگر از این زمان بیشتر طول کشید، بهتر است حتما برای تشخیص و درمان به یک متخصص مراجعه کنید.
3- چه غذاهایی به درمان گز گز پا کمک می‌کنند؟
خوردن غذاهایی که ویتامین B فراوانی دارند به درمان گزگز کمک می‌کنند. این غذاها می‌توانند شامل سبزیجات سبز و برگ‌دار، کلم بروکلی و اسفناج باشند.
برای مطالعه بیشتر شما
16 Causes of Tingling in Feet and How to Treat Them