روماتیسم ستون فقرات چیست؟

روماتیسم یا التهاب مفاصل یک بیماری التهابی است که باعث ورم و درد در مفاصل و بافتهای اطراف آنها می‌شود. این بیماری می‌تواند در هر سنی رخ دهد، اما بیشتر در افراد بالای 40 سال دیده می‌شود.

روماتیسم ممکن است به صورت یک بیماری خودمختار یا به همراه بیماری‌های دیگری مانند دیابت، بیماری‌های قلبی، بیماری‌های کلیوی و سرطان رخ دهد. این بیماری باعث آسیب به بافت‌های مفصلی، عضلانی و استخوانی می‌شود و ممکن است تا آسیب به اعضای دیگری از جمله کلیه‌ها، ریه‌ها و پوست هم وارد کند.

علائم شایع روماتیسم شامل درد، تورم، سفتی و محدودیت در حرکت مفاصل است. در ادامه به بررسی دلایل درد روماتیسم، تشخیص روماتیسم ستون فقرات و راه‌های درمان می‌پردازیم.

خلاصه‌ای از نکات مهم در کاهش احتمال روماتیسم ستون فقرات

توضیحات	عنوان
پیاده‌روی، شنا، یوگا، پیلاتس، ایروبیک	تمرینات منظم و ملایم
نگهداری وضعیت صحیح بدن در طول روز	رعایت آرگونومی و فعالیت در محل کار
کاهش وزن باعث کاهش فشار بر مفاصل می‌شود	کاهش وزن
استراحت مناسب برای بازیابی عضلات و پایداری مفاصل	استراحت
به پزشک مراجعه کردن در صورت بروز درد یا تورم در مفاصل	مراجعه به موقع به پزشک
مصرف غذاهایی با مقدار کافی ویتامین D و کلسیم	تغذیه سالم

اسپوندیلیت آنکیلوزان یا روماتیسم ستون فقرات چیست؟

روماتیسم ستون فقرات یا اسپوندیلیت آنکیلوزان یکی از نوع‌های روماتیسم است که اغلب با درد و سفتی در ناحیه پایینی کمر و ناحیه گردن همراه است. در این بیماری، تحلیل درازمدت غضروف و استخوان‌های ستون فقرات و سایر مفاصل بدن باعث ایجاد التهاب، تورم، سفتی و محدودیت در حرکت مفاصل می‌شود.

اسپوندیلیت آنکیلوزان بیشتر در افراد جوان ظاهر می‌شود و معمولاً به صورت ناگهانی آغاز می‌شود. در بعضی از موارد، بیماری می‌تواند در سایر مفاصل بدن نیز بروز کند، مانند مفاصل کمری و شانه‌ای.

درمان روماتیسم ستون فقرات شامل یک لایف استایل ورزشی، انجام تمرینات انعطاف ‌پذیری و قوی کردن عضلات کمر (پشتی) و شکمی، استفاده از داروهای ضد التهابی و آنتی بیوتیک‌ها و در برخی موارد مصرف داروهای مهارکننده سیستم ایمنی می‌باشد. همچنین، ممکن است در برخی موارد از فیزیوتراپی، تزریق محلی دارو و در موارد شدید تر، جراحی استفاده شود.

علت روماتیسم ستون فقرات چیست؟

علت روماتیسم ستون فقرات هنوز به طور کامل مشخص نشده است، اما تحقیقات نشان می‌دهد که ژنتیک، عوامل محیطی و سیستم ایمنی بدن ممکن است در بروز این بیماری نقش داشته باشند. برخی از ژن‌ها به عنوان عوامل مهم در بروز بیماری مطرح شده‌اند و افرادی که خانوادگی با اسپوندیلیت آنکیلوزان دارند، با خطر بالاتری برای بروز بیماری روبرو هستند.

عوامل محیطی مانند عفونت‌ها نیز می‌توانند به بروز بیماری کمک کنند. عفونت با باکتری Klebsiella و ویروس‌هایی مانند HBV و HCV ممکن است باعث تحریک سیستم ایمنی بدن شود و باعث رشد غیرطبیعی استخوان‌ها در ستون فقرات شود.

سیستم ایمنی بدن در افراد مبتلا به اسپوندیلیت آنکیلوزان نیز به طور ناصحیحی عمل می‌کند. در این بیماری، سلول‌های سیستم ایمنی بدن به جای مبارزه با عوامل بیماری‌زا، با بافت‌های بدن همراه با آنتی‌ژن‌های خود، مبارزه می‌کنند و سبب تحریک سیستم ایمنی بدن و ایجاد التهاب و سفتی در استخوان‌های ستون فقرات می‌شوند.

اسپوندیلیت آنکیلوزان Ankylosing Spondylitis در اکثر موارد در سنین جوانی بروز می‌کند، به‌طوری‌که اغلب در افرادی با سن 20 تا 40 سال دیده می‌شود. همچنین بیشتر در مردان نسبت به زنان رخ می‌دهد.

عوارض بیماری می‌تواند به شکل پیشرونده و پیشرفته ظاهر شود، ولی به طور کلی شامل درد، سفتی و تحریک در محل اتصال استخوان‌ها و نقاط مفاصل است.

دردهای ستون فقرات و نقاط مفاصل شایع‌ترین علامت این بیماری هستند که ممکن است باعث کاهش قابل توجهی در حرکت و انعطاف پذیری بدن شود. همچنین افراد مبتلا به اسپوندیلیت آنکیلوزان ممکن است مشکلات اضطراب، افسردگی، خستگی و کاهش توانایی جنسی نیز داشته باشند.

درمان روماتیسم ستون فقرات به صورت چندگانه انجام می‌شود. از جمله این روش‌ها می‌توان به تغییر سبک زندگی، تمرینات فیزیکی، مصرف داروها، و در برخی موارد، جراحی اشاره کرد. هدف از درمان، بهبود علائم بیماری، کاهش التهاب و سفتی، بهبود حرکت و انعطاف پذیری استخوان‌ها و نهایتاً افزایش کیفیت زندگی بیماران است.

روماتیسم ستون فقرات بیشتر در چه سن و جنسیتی ایجاد می‌شود؟

اسپوندیلیت آنکیلوزان به طور کلی در سنین جوانی بروز می‌کند، به‌طوری‌که اغلب در افرادی با سن 20 تا 40 سال دیده می‌شود. همچنین بیشتر در مردان نسبت به زنان رخ می‌دهد. با این حال، در بعضی موارد، بیماری می‌تواند در سنین بالاتری نیز ظاهر شود.

علت دقیق بروز روماتیسم ستون فقرات هنوز به طور کامل مشخص نشده است، اما به نظر می‌رسد که ژنتیک، عوامل محیطی و نوعی باکتری ممکن است در بروز این بیماری نقش داشته باشند.

همچنین، اسپوندیلیت آنکیلوزان در مردان نسبت به زنان بیشتر رخ می‌دهد. برای مردان، ریسک ابتلا به این بیماری بالاتر است و در حدود ۱۰ برابر بیشتر از زنان بیشتر شیوع دارد.

علائم روماتیسم ستون فقرات چیست؟

علائم روماتیسم ستون فقرات می‌تواند به طور کلی در سه دسته قرار گیرد:

1. درد و سفتی در منطقه پایینی گردن: این دردها معمولاً به صورت مزمن و درونی هستند و با استراحت بهبود نمی‌یابند. در بعضی موارد، درد به سمت بازوها، باسن، ران‌ها و پاها هم انتشار پیدا می‌کند.
2. خستگی و کم‌تحرکی: بیماران ممکن است احساس خستگی شدید کنند و توانایی حرکت کردن در بعضی موارد محدود شود.
3. اختلالات دیگر: این شامل اختلال در دید، احساس تنگی نفس، تب، وزوز گوش و آسیب به قلب و ریه‌ها است. این اختلالات ناشی از آسیب به اعصاب و رگ‌های خونی هستند که به دلیل التهاب در این بخش‌ها رخ می‌دهد.

در صورت تجربه هریک از این علائم، بهتر است که به پزشک مراجعه کنید تا تشخیص و درمان مناسبی انجام شود.

در روماتیسم ستون فقرات، التهاب در اندازه‌های کوچکی در مفاصل و ستون فقرات شروع می‌شود. این التهاب به مرور زمان باعث می‌شود که مفاصل در این ناحیه به صورت یکپارچه با هم ترکیب شوند و منجر به سفتی ستون فقرات ‌شود. همچنین، این التهاب می‌تواند در دیگر مفاصل نیز ایجاد شود، مانند مفاصل پاها و باسن.

در صورت عدم تشخیص به موقع و درمان مناسب، ممکن است باعث سفتی شدید و کاهش حرکت در مفاصل شود که به طور جدی توانایی حرکت و انجام فعالیت‌های روزمره را مختل می‌کند.

راه‌های جلوگیری از روماتیسم ستون فقرات چیست؟

برای پیشگیری از روماتیسم ستون فقرات، می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:

1. تمرین: تمرین منظم و ملایم ورزشی می‌تواند به افزایش انعطاف ‌پذیری و قدرت عضلات کمک کند. تمرین‌هایی که به بهبود تعادل و قدرت کمر و شکم کمک می‌کنند، می‌تواند برای جلوگیری از روماتیسم ستون فقرات مفید باشد.
2. حرکت: سعی کنید به صورت منظم حرکت کنید و بیشتر نشستن و ایستادن طولانی مدت را به اندازه‌ای که ممکن است محدود کنید. می‌توانید با تغییر شیوه کاری خود، مانند تغییر محل کاری خود به جایی که حرکت بیشتری می‌توانید داشته باشید، به پیشگیری از اسپوندیلیت آنکیلوزان کمک کنید.
3. وزن کم: اگر دارای اضافه وزن هستید، سعی کنید وزن خود را کاهش دهید. این می‌تواند به کاهش فشار بر مفاصل شما کمک کند.
4. استراحت: استراحت مناسب برای بازیابی عضلات و پایداری مفاصل بسیار مهم است. سعی کنید به اندازه کافی استراحت کنید و از فعالیت‌هایی که باعث خستگی شما می‌شود، خودداری کنید.
5. مراقبت از خود: در صورت بروز درد یا تورم در مفاصل، بهتر است به پزشک متخصص یا پزشک ورزشی مراجعه کنید. نادیده گرفتن علائم ممکن است باعث تشدید بیماری شود.
6. تغذیه سالم: تغذیه سالم و متنوع می‌تواند به کاهش خطر بروز بیماری‌های التهابی مفید باشد. سعی کنید غذاهایی با مواد مغذی بالا مثل میوه، سبزیجات، غلات کامل، ماهی و مواد غذایی که دارای ارزش غذایی هستند استفاده کنید و مصرف فست فود را کمتر کنید.

راه‌های درمان روماتیسم ستون فقران

درمان روماتیسم ستون فقرات شامل روش‌های غیردارویی و دارویی می‌شود. در ادامه به برخی از روش‌های درمانی روماتیسم ستون فقرات اشاره می‌کنم:

1. استفاده از داروها: یکی از راه‌های درمان روماتیسم ستون فقرات، پزشکان می‌توانند داروهایی از قبیل ضد التهاب‌های غیراستروئیدی، استروئیدها، داروهای ضد درد و آنتی‌بیوتیک‌ها را تجویز کنند.
2. فیزیوتراپی: تمرینات فیزیکی و ورزشی برای بهبود علائم اسپوندیلیت آنکیلوزان بسیار مفید است. متخصصان فیزیوتراپی می‌توانند تمرینات خاصی را تجویز کنند که منجر به افزایش میزان انعطاف پذیری، قدرت و پایداری عضلات و مفاصل شود.
3. تزریقات مفاصل: برای کاهش درد و التهاب مفاصل، متخصصان می‌توانند تزریقات محلی، از جمله کورتیزون، هیالورونیک اسید و پلاک‌تازما را تجویز کنند.
4. استفاده از دستگاه‌های الکترونیکی: استفاده از دستگاه‌های الکترونیکی مانند تراپی الکترومغناطیسی EMT) ) و تراپی الکترولیز(ET)نیز به عنوان یک روش درمانی برای روماتیسم ستون فقرات در نظر گرفته می‌شود.
5. جراحی: در موارد شدید، پزشکان می‌توانند به جراحی روی اسپوندیلیت آنکیلوزان روی آورند، به‌طوری‌که می‌توانند بخشی از استخوان‌های آسیب دیده را حذف کنند و جای آن‌ها را با پلاتیم جایگزین کنند.
6. تمرینات فیزیکی و ورزشی، مانند تمرینات انعطاف‌پذیری، تقویت عضلات و تمرینات کشیدگی مفید هستند. این تمرینات می‌تواند باعث بهبود قدرت و انعطاف پذیری عضلات و مفاصل شود.
7. مکمل‌های غذایی: مانند اسید فولیک، ویتامین B12 و ویتامین D که می‌توانند به بهبود وضعیت ستون فقرات کمک کنند.

آیا امکان درمان روماتیسم ستون فقرات با بیماری‌های دیگر ممکن است؟

بله، امکان درمان روماتیسم ستون فقرات به‌صورت همزمان با بیماری‌های دیگر از قبیل دیابت و بیماری قلبی وجود دارد. در واقع، مدیریت بیماری‌های همراه با روماتیسم ستون فقرات بسیار مهم است، زیرا بیماری‌های همراه می‌توانند بر تاثیرات درمانی و پیشرونده‌ی بیماری تاثیرگذار باشند.

به‌طور مثال، در صورت داشتن دیابت، کنترل سطح قند خون و تغییر در رژیم غذایی و شیوه زندگی می‌تواند به کنترل اسپوندیلیت آنکیلوزان کمک کند. به‌طور مشابه، در صورت داشتن بیماری قلبی، می‌توان از داروهایی که برای درمان بیماری قلبی استفاده می‌شوند استفاده کرد، با این وجود، قبل از هرگونه تغییر در درمان، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.

جمع‌بندی

با توجه به مواردی که گفته شد روماتیسم ستون فقرات ممکن است برای هر کسی با هر جنسیت و سنی رخ دهد و بهترین راه‌ها برای جلوگیری از آن یک لایف استایل سالم و ورزشی است که در آن به مقدار مناسب مواد ویتامینه، پروتئین و ورزش وجود داشته باشد. البته در صورتی که خودتان یا عضوی از خانواده‌تان با این بیماری درگیر است یا علائم این بیماری را دارد با تشخیص به موقع می‌توانید خیلی سریع این بیماری را کنترل کنید.

دکتر ناهید ونارجی متخصص پزشکی ورزشی می‌تواند به شما در تشخیص و درمان این بیماری کمک کند. شما می‌توانید از طریق راه‌های ارتباطی با ما ارتباط برقرار کنید.

سوالات متدوال

1.روماتیسم ستون فقرات چیست؟

روماتیسم ستون فقرات، یا AS به اختصار، یک بیماری التهابی مزمن است که ستون فقرات و مفاصل کمر را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این بیماری باعث تورم، درد و ایجاد محدودیت در حرکت در مفاصل می‌شود و ممکن است با عوارض دیگری مانند التهاب چشم، عوارض قلبی و عروقی و کاهش قدرت تنفسی همراه باشد.

2.علائم و نشانه‌های روماتیسم ستون فقرات چیست؟

نشانه‌های اصلی روماتیسم ستون فقرات شامل درد و سفتی در مفاصل کمر، محدودیت در حرکت، احساس خستگی و ضعف، خشکی چشم و التهاب مفاصل در سایر قسمت‌های بدن مانند زانو و پا می‌باشد.

3.چه عواملی موجب بروز روماتیسم ستون فقرات می‌شود؟

دقیق نمی‌دانیم که علت اصلی بروز روماتیسم ستون فقرات چیست، اما به نظر می‌رسد که ژنتیک، سیستم ایمنی و عوامل محیطی مانند عفونت‌ها می‌تواند دخیل باشد.

4.روش‌های تشخیص روماتیسم ستون فقرات چیست؟

تشخیص روماتیسم ستون فقرات با بررسی علائم و نشانه‌های بیمار، انجام آزمایشات خون و رادیولوژی مفاصل، مانند اسکن طولی ستون فقرات، انجام معاینات بالینی و مشاهده علائم عصبی و رفلکس‌های اندام پایین انجام می‌شود.

5.راه‌های درمان روماتیسم ستون فقرات چیست؟

راه‌های درمان روماتیسم ستون فقرات شامل روش‌های غیردارویی و دارویی است:

• تمرین‌های ورزشی و فیزیوتراپی: تمرین‌های کم‌تاثیر و فیزیوتراپی می‌تواند به کاهش درد و افزایش قابلیت حرکت در مفاصل کمر کمک کند. این تمرین‌ها باید توسط یک متخصص توانبخشی ارائه شوند.
• ماساژ: ماساژ می‌تواند به کاهش درد و تسکین اسپاسم عضلانی کمک کند.
• استفاده از داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی: این داروها می‌توانند به کاهش التهاب و درد کمک کنند.
• استفاده از داروهای ضد التهاب استروئیدی: در صورت عدم کنترل درد با داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی، ممکن است پزشک داروهای استروئیدی را تجویز کند.
• داروهای ضدروماتیسمی: این داروها می‌توانند به کاهش التهاب و درد در مفاصل کمک کنند.
• تزریقات موضعی: تزریقات موضعی دارو در مفاصل و بافت‌های نرم می‌تواند به کاهش درد و التهاب کمک کند.

6.برای درمان روماتیسم ستون فقرات جراحی لازم است؟

در موارد شدیدی که درد و عوارض دیگری مانند اختلال در قابلیت حرکت وجود دارد، ممکن است نیاز به جراحی باشد. در این روش، بخش‌های تخریب شده از ستون فقرات در صورت امکان ترمیم می‌شوند و درصورتی که آسیب شدید باشد حذف می‌شوند.

7.استفاده از کمربند به درمان روماتیسم کمک می‌کند؟

استفاده از وسایل پشتیبانی مانند کمربندها، پشتیبان‌های کمر، و بالش‌های خاص می‌تواند به حفاظت از کمر و کاهش فشار وارد بر آن کمک کند.

8.درمان روماتیسم با بیماری‌های دیگر ممکن است؟

 بسیاری از افراد با روماتیسم ستون فقرات دچار بیماری‌های دیگری نیز هستند مانند بیماری‌های قلبی، دیابت، و بیماری‌های تنفسی. درمان همزمان این بیماری‌ها می‌تواند به بهبودی سریع‌تر و کاهش عوارض دیگر کمک کند.

9.انتخاب پزشک به کاهش استرس و اضطراب کمک می‌کند؟

برخی از افراد با روماتیسم ستون فقرات دچار اضطراب و افسردگی هستند. مشاوره روان‌شناسی می‌تواند به کاهش این علائم کمک کند. همچنین انتخاب یک پزشک متخصص و با تجربه به کاهش استرس شما کمک می‌کند.

باید توجه داشت که راه‌های درمان روماتیسم ستون فقرات بسته به شدت بیماری و عوارض دیگر متفاوت است و به هر حال، باید با پزشک خود درباره بهترین روش درمان برای شما مشاوره کنید.