درد دنبلانچه یا درد پایین کمر مثل ضربان ناقص و ناپایدار، در ناحیه پشتی بدن همراه با تنگی نفس، تنش عضلانی و سختی در حرکت کردن دنباله‌های عصبی است.
این درد به علت التهاب و تحریک عصب هایی در ناحیه پشتی بدن به وجود می‌آید که از طریق این عصب ها، سیگنال های دردی به مغز ارسال می شود. دلایل مختلفی ممکن است باعث ایجاد درد در دنباله ستون فقرات شود. علت درد دنبلانچه می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی از جمله آسیب، آرتریت، زایمان و نشستن طولانی مدت باشد.
درد پایین کمر معمولاً به صورت درد شدید یا سوزشی همراه با تنگی نفس و سختی در حرکت دنباله های عصبی در اطراف کمر و پاها احساس می شود. این درد می تواند تأثیر بسیار زیادی بر روی کیفیت زندگی فرد داشته باشد و برای درمان آن ممکن است از ماساژ، تمرینات تقویتی، داروهای ضد التهاب و در برخی موارد جراحی استفاده شود.
این مقاله به بررسی علل درد دنبالچه، روش‌های درمانی موجود و روش‌های تشخیصی مورد استفاده برای تعیین علت زمینه‌ای این بیماری می‌پردازد.
دنبلانچه در کدام قسمت از ستون فقرات است؟
دنباله خار یا در زبان عامیانه دنبلانچه، بخشی از ستون فقرات است که از ناحیه گردن تا ناحیه کمر قرار دارد. این بخش از ستون فقرات مجموعه‌ای از استخوان‌ها، مهره‌ها، عضلات، رباط‌ها، عصب‌ها و انواع بافت‌های نرم دیگری است که برای پشتیبانی از جسم و حرکت آن، نقش اساسی دارند. در این بخش از ستون فقرات، ۳۳ مهره به صورت پشت سر هم قرار گرفته‌اند و هر کدام از آن‌ها به وسیله یک حلقه نرم که دیسک نامیده می‌شود، از مهره پیشین و پسین خود جدا می‌شوند. درد دنبلانچه می‌تواند از هر یک از مهره‌ها و نیز بافت‌های نرم موجود در این بخش از ستون فقرات به وجود آید.
کدام مهره‌های ستون فقرات دنبلانچه است؟
دنبلانچه یا دنبالهٔ خار، بخشی از ستون فقرات است که از ناحیه گردن تا ناحیه کمر قرار دارد. این بخش از ستون فقرات شامل ۳۳ مهره است که به صورت پشت سر هم قرار گرفته‌اند.
- مهره های گردن ، C1 تا C7
- مهره های قفسه سینه (میانه کمر) ، T1 تا T12
- مهره های کمر(پایین کمر) ، L1 تا L5
- مهره های ساکروم (باسن) ، S1 تا S5
- مهره ککسیس یا دنبالچه (باسن)
علت درد دنبالچه چیست؟
تشخیص درد دنبلانچه بر اساس علائم بالینی، تاریخچه بیماری و بررسی‌های جسمی انجام می‌شود. برخی از روش‌های تشخیص این درد عبارتند از:
1.بررسی علائم: علائمی مانند درد، سردرد، درد گردن، درد شانه و بازوها، سرگیجه، اختلال در دید، کاهش حس، تحریک عضلات و ضعف عضلانی می‌توانند به نشانه‌های درد پایین کمر باشند.
2.تاریخچه بیماری: بررسی تاریخچه بیماری و علائم آن، می‌تواند به پزشک در تشخیص درد عصب کمری کمک کند.
3.بررسی‌های جسمی: بررسی‌های جسمی مانند بررسی قوام عضلانی، آزمون‌های حرکتی، آزمون‌های حسی، بررسی تغذیه عصبی و بررسی تشدید درد با لمس نقاط حساس در جسم می‌تواند به تشخیص این درد کمک کند.
در مواردی که درد پایین کمر باعث اختلالات شدید در کارایی فرد می‌شود، باید به پزشک مراجعه کرده و برای تشخیص دقیق و درمان مناسب، ممکن است نیاز به تصویربرداری مانند اسکن MRI یا CT از منطقه دنباله خار باشد.
دلایل رایج درد دنبلانچه
- فشار یا تحریک عصب‌ها در این ناحیه مانند کمربند لگنی، ریشه عصبی و غیره.
- پوچ شدن دیسک فقراتی به دلیل زوال ناشی از سن، آسیب ورزشی یا فعالیت‌های روزمره.
- التهاب در مفاصل فقراتی یا استئوآرتریت که علائمی همچون درد، سفتی و محدودیت حرکت را به همراه دارد.
- کمربند لیگامانت که باعث حمایت و پشتیبانی از ستون فقرات می‌شود، ممکن است به دلیل آسیب‌دیدگی و یا ضعف عضلات بیش از حد درگیر شود و درد دنبلانچه را ایجاد کند.
- عوارض بیماری‌های مختلف مانند انواع آسیب‌های ناشی از فعالیت‌های ورزشی، آسیب دیدگی در نتیجه حوادث و سانحه‌ها، عفونت‌ها و غیره.
- در طول زایمان، استخوان دنبالچه ممکن است آسیب ببیند یا از وضعیت طبیعی خود خارج شود و منجر به درد و ناراحتی شود. این در زنانی که زایمان طبیعی دارند بیشتر دیده می‌شود.
- ضربه به دنبالچه، مانند زمین خوردن یا ضربه مستقیم، می‌تواند باعث درد دنبالچه شود. این نوع درد اغلب شدید است و می‌تواند چند هفته طول بکشد. در برخی موارد ممکن است شکستگی یا دررفتگی دنبالچه رخ دهد که منجر به درد شدیدتر می‌شود.
در هر صورت، این درد نشانه‌ای است که باید با توجه به شدت و نوع آن، درمان مناسب و مطابق با تشخیص پزشکی مناسب انتخاب شود.
علائم درد در دنبلانچه چیست
علائم درد در دنبلانچه ممکن است شامل یک یا تعدادی از موارد زیر باشد:
1.درد: درد شدید، نیمه شدید یا خفیف در ناحیه دنبلانچه (دنباله خار)، ممکن است به صورت شدیدتر در صورت حرکت، خم شدن یا نشستن طولانی مدت و در اثر فعالیت‌های ورزشی افزایش یابد.
2.استرس و فشار: در برخی موارد، فشار و استرس در ناحیه دنبلانچه (دنبال خار) ممکن است حتی در صورت عدم حرکت و یا دراز کشیدن دراز مدت احساس شود.
3.مشکلات در حرکت: در برخی موارد، درد پایین کمر ممکن است باعث مشکلات در حرکت و کمر شود. همچنین ممکن است باعث کمر درد و محدودیت در حرکت شکم و ساق پا شود.
4.احساس تنگی نفس: در برخی موارد، این درد ممکن است باعث احساس تنگی نفس، تپش قلب و تنفس سریع شود.
5.احساس سوزش و تورم: در برخی موارد، احساس سوزش، تورم و گرمی در ناحیه دنبلانچه نیز ممکن است به همراه درد در ناحیه دنبلانچه دیده شود.
به هر حال، بهتر است برای تشخیص دقیق علت درد در ناحیه دنبلانچه و انتخاب بهترین روش درمان، با پزشک متخصص مشورت کنید همچنین می‌توانید از طریق راه‌های ارتباطی با ما در تماس باشید.
راه‌های درمان درد دنبلانچه چیست؟
درمان درد در قسمت دنبلانچه ممکن است شامل روش‌های غیر دارویی و دارویی باشد. در زیر به برخی از روش‌های درمانی این درد اشاره می‌کنم:
1.استراحت: استراحت به مدت چند روز، درمان خوبی برای درد در ناحیه دنبلانچه است، به خصوص اگر علت درد آسیب ورزشی باشد.
2.تمرینات فیزیوتراپی: تمرینات فیزیوتراپی به طور مرتب و با نظارت متخصصان درمانی، عضلات پشت و شکم را تقویت می‌کنند و به کاهش درد در ناحیه دنبلانچه کمک می‌کنند.
3.داروها: داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs)، آنالژزیک‌ها و کورتیکواستروئیدها ممکن است به درمان درد دنبلانچه کمک کنند.
4.تزریقات: تزریق کورتیکواستروئیدها یا بلوکه کننده‌های عصب ممکن است به درمان درد دنبلانچه کمک کنند.
5.تراپی اسپینال: این تراپی شامل تزریق مواد مسکن و ضد التهابی در نزدیکی عصب‌های دنبلانچه است و ممکن است به کاهش درد در ناحیه دنبلانچه کمک کند.
6.جراحی: در موارد شدید این درد که به علت مشکلاتی مانند فشار بر روی عصب‌ها وجود دارد، جراحی ممکن است بهترین راه درمان باشد.
به هر حال، در هر صورت برای تشخیص دقیق علت درد دنبلانچه و انتخاب بهترین روش درمان، بهتر است با پزشک متخصص مشورت و بهترین راه درمان را انتخاب کنید.
آیا ورزش برای درمان درد دنبلانچه مفید است؟
بله، ورزش می‌تواند برای درمان درد در ناحیه دنبلانچه مفید باشد، اما باید با احتیاط انجام شود و در مشورت با پزشک یا فیزیوتراپیست صورت گیرد.
تمرینات ورزشی کمک می‌کنند تا قوام عضلات، انعطاف پذیری و محدودیت حرکت در منطقه دنباله خار بهبود یابد و به همین دلیل می‌توانند به کاهش درد و علائم دنباله خار کمک کنند. با این حال، باید به این نکته توجه داشت که ورزش‌های بسیار شدید ممکن است در برخی موارد باعث تشدید درد در ناحیه دنبلانچه شوند، بنابراین نوع و شدت تمرینات باید با توجه به شرایط هر فرد توسط پزشک متخصص تعیین شود.
به همین دلیل، قبل از شروع هرگونه تمرین ورزشی، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید تا بتوانید یک برنامه ورزشی مناسب و با احتیاط برای رفع درد دنبلانچه داشته باشید.
دنباله خار یا دنبلانچه یکی از بخش‌های مهم ستون فقرات است که به شکل رشته‌ای واقع در بخش پایینی ستون فقرات قرار دارد. این درد می‌تواند ناشی از مشکلات مختلفی باشد که ممکن است در نتیجه عوامل زیر به وجود آید:
- فشار بر دنباله خار ناشی از تورم، فشار خون بالا، کیست یا توده درون فضای مجاور دنباله خار
- ترشح مواد شیمیایی ناشی از التهاب درون ناحیه دنباله خار
- کمبود فضای مجاور دنباله خار ناشی از اختلالات ستون فقراتی مانند آسیب، بیماری‌های دیسکی، فیستول، ستون فقرات فشرده و غیره.
درد دنبلانچه در زنان بیشتر است یا مردان؟ چرا؟
درد در ناحیه دنبلانچه می‌تواند هم در مردان و هم در زنان رخ دهد و لزوماً در یک جنس شایع‌تر از جنس دیگر نیست. با این حال، عوامل خاصی وجود دارد که ممکن است زنان را بیشتر از مردان مستعد ابتلا به درد دنبالچه کند.
یکی از دلایل اصلی این امر تفاوت‌های آناتومیکی بین لگن مردان و زنان است. لگن زنان پهن‌تر و انحنای بیشتری نسبت به لگن مردان دارد که می‌تواند فشار بیشتری را در حین فعالیت‌هایی مانند نشستن، ایستادن یا زایمان به دنبالچه وارد کند. این می‌تواند زنان را مستعد ابتلا به درد یا آسیب دنبالچه کند.
در دوران بارداری، افزایش وزن رحم می‌تواند فشار بیشتری بر دنبالچه و نواحی اطراف آن وارد کند. این، همراه با تغییرات هورمونی که می‌تواند باعث شلی مفاصل و شل شدن رباط‌ها شود، می‌تواند خطر درد یا آسیب دنبالچه را افزایش دهد. به طور مشابه، در طول قاعدگی، تغییرات هورمونی می‌تواند باعث افزایش تنش و حساسیت در ناحیه لگن شده و منجر به درد و ناراحتی در دنبالچه شود.
به طور کلی، در حالی که درد دنبالچه می‌تواند هم مردان و هم زنان را تحت تأثیر قرار دهد، تفاوت‌های آناتومیکی و هورمونی ممکن است زنان را مستعد ابتلا به این بیماری کند. برای هر کسی که درد مداوم دنبالچه را تجربه می‌کند مهم است که برای تشخیص دقیق و درمان مناسب با پزشک متخصص مشورت کند.
جمع‌بندی
درد دنبلانچه می‌تواند باعث ناتوانی در انجام فعالیت‌ها باشد که می‌تواند به طور قابل توجهی بر کیفیت زندگی فرد تأثیر بگذارد. با این حال، با تشخیص و درمان مناسب، بیشتر افراد می‌توانند از درد تسکین پیدا کنند. علل درد دنبالچه می‌تواند متفاوت باشد، از آسیب تا نشستن طولانی مدت، و روش‌های درمانی موجود از خودمراقبتی تا جراحی را شامل می‌شود. در این صورت مهم است که با یک پزشک متخصص مشورت کنید.
دکتر ناهید ونارجی متخصص پزشکی ورزشی در زمینه دردهای اسکلتی و عضلانی، می‌تواند به شما در تشخیص و درمان این درد کمک کند.
سوالات متداول
راه‌های تشخیص درد دنبلانچه چیست؟
تشخیص درد دنبالچه معمولاً شامل معاینه فیزیکی و سابقه پزشکی، همراه با آزمایش‌های تصویربرداری مانند اشعه ایکس یا اسکن MRI است. در برخی موارد، پزشک ممکن است معاینه رکتوم را برای بررسی هرگونه ناهنجاری در ناحیه دنبالچه انجام دهد.
راه‌های درمان درد دنبلانچه را توضیح دهید؟
بسته به شدت بیماری، چندین گزینه درمانی برای درد دنبالچه وجود دارد. برای موارد خفیف، استراحت و مسکن‌های بدون نسخه ممکن است برای تسکین درد کافی باشد. برای موارد شدیدتر، فیزیوتراپی، تزریق کورتیکواستروئید یا جراحی ممکن است لازم باشد.
علائم درد در ناحیه دنبلانچه چیست؟
علائم درد دنبالچه می‌تواند شامل درد در ناحیه دنبالچه، ناراحتی در هنگام نشستن، درد در هنگام دستشویی و درد در هنگام مقاربت باشد. درد می‌تواند تیز یا مبهم باشد و ممکن است به سایر قسمت‌های بدن مانند کمر یا باسن منتقل شود.
عللی که باعث به وجود آمدن درد در دنبلانچه می‌شود؟
علت درد دنبالچه می‌تواند متفاوت باشد، اما اغلب به تروما یا آسیب به دنبالچه مربوط می‌شود. این می‌تواند ناشی از افتادن، آسیب ورزشی یا تصادف رانندگی باشد. در برخی موارد، درد می‌تواند ناشی از نشستن طولانی مدت، به‌ویژه روی سطوح سخت، یا زایمان طبیعی باشد.