وقتی به راحتی نمی‌توانید بنشینید، بخوابید یا راه بروید. آن وقت است که متوجه اهمیت سلامت ستون فقرات میشوید. دوست دارید باز هم بتوانید صاف بنشینید و بدون اینکه از درد گریه کنید به پیاده‌روی بروید. شب‌ها به جای اینکه از شدت درد بیدار شوید و مسکن مصرف کنید، خواب عمیق خود را ادامه دهید و ببینید بالاخره آخر خوابی که هر شب می‌بینید چه می‌شود. کمر درد یکی از رایج‌ترین بیماری‌هایست که اکثر مردم درگیر آن هستند و یا حداقل یکبار آن را تجربه کرده‌اند. در این مقاله قصد داریم با شما در مورد کمر درد حرف بزنیم. علت آن را پیدا کنیم و یاد بگیریم چگونه رفتار کنیم تا کمتر به آن مبتلا شویم. پس با همراه باشید.
کمر درد چیست؟
کمر درد یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مربوط به ستون فقرات است. این درد می‌تواند از یک درد مبهم و مداوم تا یک درد تیز، ناگهانی و همراه با سوزش باشد. گاهی اوقات شدت آن انقدر زیاد است که ساق پا نیز درد می‌گیرد. این عارضه می‌تواند در هر سنی و به دلایل مختلفی رخ دهد. اما با افزایش سن شانس ابتلا به آن بیشتر می‌شود.
من با چه نوع کمر دردی درگیر هستم؟
پزشکان کمر درد را به سه دسته زیر تقسیم می‌کنند:
1-کمر درد حاد
کمر درد حاد معمولا به طور ناگهانی اتفاق می‌افتد و بهبودی آن چند روز تا چند هفته طول می‌کشد.
2-کمر درد تحت حاد
این کمر درد می‌تواند ناگهانی یا به مرور زمان اتفاق بیفتد. زمان بهبودی آن بین چهار الی شش هفته است.
3-کمر درد مزمن
این نوع کمر درد هم می‌تواند به سرعت و هم به آهستگی ظاهر شود. افرادی که به کمر درد مزمن مبتلا هستند معمولا هر روز آن را تجربه می‌کنند.
چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا کمر درد هستند؟
تقریبا همه‌ی ما برای یکبار هم که شده در زندگی با کمر درد سروکار داشته‌ایم. عوامل مختلفی وجود دارد که خطر ابتلا به کمر درد را افزایش می‌دهد. این عوامل شامل موارد زیر هستند:
1-آمادگی جسمانی
کمر درد در بین افرادی که آمادگی جسمانی مناسبی ندارند شایع‌تر است. در این افراد عضلات کمر ضعیف هستند و نمی‌توانند به خوبی از ستون فقرات حمایت کنند. همچنین اگر بعد از مدت طولانی غیرفعال بودن، ناگهان حرکات ورزشی سنگین انجام دهند ممکن است به این عارضه مبتلا شوند.
2- خطرات ناشی از شغل
شغل‌هایی که نیاز به بلندکردن، کشیدن و یا هل دادن جسم سنگین دارند خطر ابتلا به کمر درد را افزایش می‌دهند. شغل‌های پشت میزی نیز از این قائده مستثنا نیستند و در طول زمان می‌توانند به کمر آسیب جدی‌ای وارد کنند.
3- افزایش وزن
رژیم غذایی پر‌کالری و در کنار آن عدم انجام فعالیت‌های ورزشی منجر به چاقی می‌شود. اضافه وزن به ستون فقرات فشار وارد کرده و می‌تواند یکی از عوامل کمر درد باشد.
4-سن
بعد از 45 سالگی باید بیشتر مراقب کمر و ستون فقرات بود. زیرا از این سن به بعد کمر درد به بیماری رایجی تبدیل می‌شود. در کل با افزایش سن، احتمال ابتلا به کمر درد نیز افزایش پیدا می‌کند.
5-ژنتیک
حتی در ابتلا به کمر درد هم نباید نقش ژنتیک را دست کم گرفت. در برخی اختلالاتی که باعث بروز کمر درد می‌شود ژنتیک نقش مهمی دارد.
چرا به کمر درد مبتلا می‌شویم؟
کمر درد می‌تواند به دلایل مختلفی اتفاق بیفتد. این دلایل می‌تواند شامل مشکلات مکانیکی یا ساختاری ستون فقرات باشد. گاهی اوقات نیز می‌تواند به علت دردهای التهابی باشد. در برخی موارد هم ممکن است علت خاصی برای شروع کمر درد شناسایی نشود. در ادامه با علل کمر درد بیشتر آشنا می‌شویم.
– کمر درد مکانیکی
زمانی که در ساختار ستون فقرات، دیسک‌ها، ماهیچه‌ها، رباط‌ها یا تاندون‌های پشت خللی ایجاد شود یا عصب تحت فشار قرار گیرد، کمر درد مکانیکی رخ می‌دهد. کمر درد مکانیکی به دلایل زیر اتفاق میفتد:
- رگ به رگ شدن که اغلب در اثر چرخش نامناسب کمر یا بلندکردن جسم سنگین اتفاق میفتد.
- کشیدگی که در اثر آن عضله یا تاندون آسیب می‌بینند.
- بیماری دژنراتیو دیسک که باعث می‌شود با افزایش سن دیسک‌های بین ستون فقرات از بین بروند.
- پارگی دیسک که باعث فشرده شدن دیسک و تحریک اعصاب مجاور می‌شود.
- تنگی نخاع که در اثر آن کانال‌های نخاعی باریک می‌شوند و به اعصاب و نخاع فشار زیادی وارد می‌کنند.
- شکستگی مهره‌ها
– کمر درد التهابی
معمولا التهاب در بدن نشان‌دهنده وجود عفونت در آن نقطه و مبارزه گلبول‌های سفید است. اما گاهی اوقات بدن به اشتباه با سلول‌های خودی مبارزه می‌کند که اصطلاحا به آن خودایمنی می‌گویند. در کمر درد التهابی نیز گلبول‌های سفید به مفاصل ستون فقرات حمله می‌کند. پزشکان هنوز علت دقیق این عارضه را نمی‌دانند. اما عواملی مثل ژنتیک، سن و رابطه جنسی را در ابتلا به آن دخیل می‌دانند.
– سایر علائم
- پوکی استخوان که می‌تواند منجر به شکستگی مهره‌ها شود
- سنگ کلیه
- تومورهایی که بر روی ستون فقرات یا سایر نواحی پشت ایجاد می‌شوند
البته ممکن است علت کمردرد در بانوان متفاوت باشد که در ادامه با علائم کمر درد در بانوان آشنا می‌شویم.
– سندروم پیش از قاعدگی یا PMS
تقریبا همه‌ی خانم‌ها قبل از عادت ماهانه این سندروم را تجربه می‌کنند. کمر درد نیز یکی از نشانه‌های بارز PMS است.
– آندومتریوز
این عارضه زمانی رخ می‌دهد که بافت پوشش دهنده رحم به نام آندومتر در جایی خارج از رحم تشکیل شود. یکی از شایع‌ترین علامت‌های آندومتریوز درد کمر و لگن است.
– دیسمنوره
به قاعدگی بسیار دردناک گفته می‌شود. درد دیسمنوره معمولا در پایین کمر، پایین شکم و مفصل‌های ران و پا احساس می‌شود.
– بارداری
کمر درد در بارداری نیز بسیار شایع است و معمولا از ماه‌های پنجم تا هفتم شروع می‌شود. اگر مادر سابقه کمر درد داشته باشد احتمال اینکه در طول بارداری هم به این عارضه مبتلا شود بیشتر است.
– کفش پاشنه بلند
پوشیدن کفش پاشنه بلند باعث می‌شود فشار زیادی به کف پا، زانو، ساق پا و پایین کمر وارد شود. استفاده مرتب و طولانی مدت از کفش پاشنه بلند باعث آسیب‌دیدن کمر می‌شود.
علائم کمر درد
گاهی کمر درد تنها به یک نقطه از کمر شما فشار وارد می‌کند اما گاهی اوقات در سراسر کمر درد را حس می‌کنید. حتی در موارد شدیدتر درد در باسن، پاها یا شکم شما پخش می‌شود. شدت درد بستگی به علت و محل کمر درد دارد و ممکن است موارد زیر را تجربه کنید:
- احساس درد با بلندکردن جسمی یا خم شدن
- احساس ضعف یا بی‌حسی در پاها و نوک انگشتان پا
- دردی که از کمر به سمت لگن، باسن و ساق پا منتشر می‌شود
- احساس گرفتگی کمر بعد از بیدار شدن از خواب
- تشدید درد هنگام استراحت‌کردن، نشستن و یا خوابیدن
اگر کمر درد شما بعد از چند هفته بهبود پیدا نکرد یا همراه با علائم زیر بود حتما لازم است به دکتر مراجعه کنید.
- بی‌حسی و گزگز
- کمر درد شدیدی که با مسکن آرام نمی‌شود
- کمر درد بعد از زمین خورد یا آسیب دیدگی شدید
- کمر درد همراه با تب، مشکل در ادرار، کاهش وزن و بی حسی در پاها
هفت راه درمان کمر درد بدون نیاز به جراحی
نوع درمان بستگی به علت و علائم کمر درد دارد. اگر علت کمر درد را بدانید پیدا کردن روش درمان بسیار آسان‌تر می‌شود. در ادامه مقاله برای شما هفت راه آماده کرده‌ایم که به تسکین و درمان درد شما کمک می‌کند.
1-فیزیوتراپی را امتحان کنید
یکی از اساسی‌ترین روش‌های درمان کمر درد انجام ورزش است. البته این ورزش‌ها باید تحت راهنمایی پزشک و فیزیوتراپیست باشد. با در نظر گرفتن علت و علائم کمر درد به شما تمرین‌های مخصوص داده می‌شود. مداومت در انجام دادن این تمرین‌ها قدم بزرگی برای درمان کمر درد شماست.
2-رژیم بگیرید
رژیم هایی که دارای قندهای تصفیه شده، چربی ترانس و غذاهای فرآوری شده هستند ممکن است التهاب‌زا باشند. بهتر است برای اصلاح رژیم غذایی خود از پزشک کمک بگیرید. همچنین کاهش وزن باعث کاهش فشار از روی ستوی فقرات می‌شود که این امر به کمتر شدن درد کمر کمک بسیاری می‌کند.
3- سبک زندگی خود را اصلاح کنید
وقتی با کمر درد درگیر هستید باید با محدودیت‌های ناشی از آن نیز کنار بیایید. سعی کنید زندگی خود را جوری تنظیم کنید که با این محدودیت‌ها سازگاری داشته باشید. از انجام دادن فعالیت‌هایی که درد شما را تشدید می‌کنند جدا خودداری کنید. مطمئن باشید این کار به بهبودی شما کمک بزرگی می‌کند. فقط کافی‌ست به صدای بدن خود گوش دهید.
4- از درمان‌های جایگزین استفاده کنید
لیزر درمانی، تحریک الکتریکی عصب، طب سوزنی، ماساژ و سایر درمان‌های غیر جراحی ستون فقرات نیز می‌توانند به درمان کمر درد کمک کنند. بهتر است با مشورت پزشک روشی که می‌تواند برای شما مفید باشد را انتخاب کنید.
5- از دارودرمانی کمک بگیرید
در کنار روش‌هایی که در بالا ذکر شد می‌توانید از مسکن‌ها، شل کننده‌های عضلانی و داروهای ضد التهاب استفاده کنید. البته این داروها به دلیل عوارض جانبی‌ای که دارند برای استفاده طولانی مدت مناسب نیستند. در نظر داشته باشید دارودرمانی را به عنوان اولین و تنها روش درمان در نظر نگیرید.
6- برای همیشه با سیگار خداحافظی کنید
اگر سیگارمی‌کشید باید بدانید چهار برابر بیشتر از افراد غیرسیگاری به بیماری دیسک دژنراتیو یا سایر مشکلات ستون فقرات مبتلا میشوید. نیکوتین می‌تواند استخوان‌های ستون فقرات شما را تضعیف کند و مواد مغذی را از دیسک‌های اسفنجی که مفاصل را محافظت می‌کند، بگیرد.
7- از کمپرس آب سرد و آب گرم غافل نشوید
اگر کمر درد شما به علت التهاب است بهتر است از کمپرس آب سرد استفاده کنید. اما اگر به علت گرفتگی و کشیدگی عضلات در حال تحمل این درد هستید از کمپرس آب گرم نتیجه بهتری خواهید گرفت.
پزشک چگونه علت کمر درد ما را تشخیص می‌دهد؟
یک تشخیص دقیق که علت اصلی درد را مشخص کند در روند درمان نقش مهمی را دارد. گاهی اوقات پیدا کردن علت درد کار مشکلی است. برای شروع بیمار اطلاعات زیر را به پزشک ارائه می‌کند و بر اساس آن پزشک یک ایده کلی در مورد منشا درد به دست می‌آورد.
1-سابقه بیمار
قبل از شروع معاینه فیزیکی سوالاتی در مورد علائم و سوابق پزشکی بیمار پرسیده می‌شود. این سوالات معمولا به شرح زیر است.
· اطلاعات در مورد علائم فعلی
سوالاتی که در این مرحله پرسیده می‌شود ممکن است در مورد این باشد که چه زمانی بیشتر درد را احساس می‌کنید؟ هنگامی که از خواب بیدار میشوید یا بعد از انجام کارهای روزانه؟ درد تا کجا گسترش پیدا می‌کند؟ آیا در کنار درد علائم دیگری مانند بی‌حسی و ضعف را نیز تجربه می‌کنید؟
· سطح فعالیت
در این مرحله در مورد سبک زندگی شما سوال می‌شود. آیا به طور ذاتی انسان فعالی هستید؟ چند وقت یکبار ورزش می‌کنید؟ کار شما به چه صورت است؟ آیا تمام طول روز را باید پشت میز بنشینید یا پشت خط مونتاژ کارخانه بایستید؟
· عادت‌های خواب
در اینجا باید به سوالات پزشک در مورد وضعیت خواب خود توضیح دهید. اینکه چند ساعت در طول شبانه روز می‌خوابید و از چه نوع تشک و بالشتی استفاده می‌کنید.
· حوادث گذشته
اگر اخیرا یا در گذشته برای شما حادثه‌ای پیش آمده است بهتر است برای پزشک توضیح دهید. ممکن است علت کمر درد کنونی شما مربوط به همان حادثه باشد.
2-معاینه فیزیکی
با پاسخ به سوالات بالا پزشک تصویر واضح‌تری از بیماری شما به دست می‌آورد و راحت‌تر می‌تواند علت کمر درد را بشناسد. در این مرحله انجام معاینه فیزیکی به پزشک کمک می‌کند تا علت اصلی کمر درد را پیدا کند.
· لمس کردن
در این مرحله پزشک با دست طول کمر را لمس می‌کند. اگر کمر درد مربوط به اسپاسم و گرفتگی عضلات یا ناهنجاری مفصلی باشد قابل تشخیص است.
· تست دامنه حرکت
این بار از شما خواسته می‌شود در موقعیت‌های خاص کمر خود را خم کنید یا بپیچانید. این کار برای پیدا کردن موقعیت‌هایی است که درد شما را تشدید و یا مجددا ایجاد می‌کنند.
· تست رفلکس
برای ارزیابی رفلکس‌های ضعیف و کاهش قدرت عضلانی رفلکس‌های پای شما را بررسی می‌کنند. اگر دیر واکنش نشان دهید ممکن است کمر درد شما مربوط به عصب‌ها باشد.
· تست بلندکردن پا
در این مرحله باید به پشت بخوابید و یکی از پاهای خود را تا حد امکان صاف کنید و بالا نگه دارید. اگر انجام این حرکت باعث ایجاد کمر درد در شما می‌شود. ممکن است علت کمر درد مربوط به فتق دیسک باشد.
3-تست‌های تصویربرداری
معمولا با انجام معاینه فیزیکی و بررسی سوابق پزشکی بیمار علت کمردرد مشخص خواهد شد. اما در مواردی لازم است تست‌های تصویربرداری نیز انجام شود. گاهی اوقات نیز پزشک علت اصلی درد را می‌داند اما برای پیدا کردن محل دقیق درد به تصویر آن نیاز دارد.
· اشعه ایکس
برای بررسی استخوان‌های ستون فقرات از اشعه ایکس استفاده می‌شود. با اشعه ایکس می‌توان بیماری‌هایی نظیر تومور، خار استخوان، التهاب مفاصل یا شکستگی را تشخیص داد.
· سی تی اسکن
پزشکان از طریق سی تی اسکن تصویر سه بعدی استخوان‌های کمر را به دست می‌آورند. این تصویر به پزشکان اجازه می‌دهد تا از زوایای مختلف به استخوان‌های ستون فقرات نگاه کنند و راحت‌تر بتوانند منشا درد را پیدا کنند.
· ام آر آی
در ام آر آی با استفاده از آهنرباهای قوی و امواج رادیویی می‌توان تصویر واضحی از استخوان و بافت‌های ستون فقرات مشاهده کرد. و اگر مشکل مربوط به بافت و عضلات ستون فقرات باشد در این مرحله قابل تشخیص است.
10 راه مفید برای جلوگیری از کمر درد
همه چیز در مورد کاهش فشار، تقویت عضلات و محافظت از ستون فقرات است. با تغییر چند عادت روزانه می‌توانید کمری سالم و بدون درد داشته باشید.
1-موقع خواب زیر زانو بالش بگذارید
برای کاهش فشاری که موقع خواب به ستون فقرات وارد می‌شود. بهتر است به پشت بخوابید و زیر زانوهای خود بالش بگذارید. با بالا رفتن پاها این فشار از روی ستون فقرات نیز برداشته می‌شود.
2-ورزش کنید
فواید متعدد ورزش را همه می‌شناسند. یک برنامه ورزشی که بر عضلات مرکزی بدن تمرکز دارد می‌تواند آسیب‌های مربوط به کمر را کمتر کند. سعی کنید دو بار در هفته تمرین‌های تقویت‌کننده‌ی کمر و شکم را انجام دهید تا کمری انعطاف‌پذیرتر و قوی‌تر داشته باشید.
3-کلسیم و ویتامین دی مصرف کنید
پوکی استخوان یکی از شایع‌ترین علل کمر درد به خصوص در بانوان است. سعی کنید با گنجاندن کلسیم و ویتامین دی در برنامه روزانه خود از پوکی استخوان جلوگیری کنید. کلسیم مورد نیاز خود را می‌توانید با مصرف شیر، ماست و سبزیجات تامین کنید. برای دریافت ویتامین دی می‌توانید از ماهی، زرده تخم مرغ و جگر گاو کمک بگیرید.
4-کفش‌هایتان را عوض کنید
برای جلوگیری از ابتلا به کمر درد بهتر است کفش‌های راحت و با پاشنه‌ی کوتاه بپوشید. کفش‌هایی با پاشنه کوتاه در حالت ایستاده فشار را بر روی کمر شما کاهش می‌دهد.
5-لطفا صاف بایستید
صاف ایستادن فقط راهی برای زیبا به نظر رسیدن نیست بلکه به محافظت از ستون فقرات شما نیز کمک می‌کند. هنگام ایستادن از خم شدن به طرفین یا گردکردن شانه‌ها خودداری کنید.
برای درمان کمر درد چقدر باید هزینه کنیم؟
با توجه به شدت کمر درد، برای هر بیمار طول درمان متفاوتی در نظر گرفته می‌شود. در این دوره بیمار نمی‌تواند مثل گذشته کار کند و قطعا برای او از نظر اقتصادی به صرفه نیست. در کنار کاهش فعالیت کاری، هزینه‌های دارو، فیزیوتراپی، آب‌درمانی و حتی عمل جراحی را نیز باید در نظر گرفت. پس بهتر است با اصلاح سبک زندگی از ابتلا به کمر درد پیشگیری کرد و در صورت ابتلا به آن باید با مشورت پزشک مناسب‌ترین و کم‌هزینه‌ترین روش درمان را انتخاب نمود.
جمع بندی
در این مقاله سعی کردیم در مورد کمر درد، علت ابتلا به آن، روش‌های تشخیص، پیشگیری و درمان این عارضه با شما صحبت کنیم. اگر هنوز سوال حل نشده‌ای در ذهن خود دارید یا برای درمان به یک متخصص با‌تجربه نیاز دارید. پیشنهاد می‌کنیم از دکتر ناهید ونارجی کمک بگیرید. دکتر ونارجی و تیم‌شان بیشتر از هشت سال است که در زمینه پزشکی ورزشی فعالیت می‌کنند. شما می‌توانید در زمینه درمان دردهای اسکلتی عضلانی از ایشان کمک بگیرید. در ضمن می‌توانید از سایر خدمات تخصص پزشکی ورزشی نیز استفاده کنید. این خدمات شامل موارد زیر هستند:
- تجویز نسخه ورزشی و رژیم غذایی برای دوران بارداری و بعد از آن
- تجویز نسخه ورزشی برای بیماری‌های مزمن مثل فشارخون و دیابت
- تجویز رژیم غذایی و روش‌های لاغری موضعی
- بازتوانی قبل و بعد از جراحی‌های ارتوپدی
- بازتوانی قلبی و عروقی و ریوی برای بیماران
برای ارتباط بیشتر با دکتر ونارجی اینجا را کلیک کنید.
در پایان شما هم اگر تجربه‌ای در زمینه درمان کمر درد دارید می‌توانید با ما در قسمت کامنت به اشتراک بگذارید.
سوالات متداول
1- جطور بفهمیم مشکل کمر درد ما جدی است؟
داشتن علائم زیر ممکن است نشان‌دهنده جدی بودن کمر درد شما باشد.
- بیشتر از یک هفته است که درگیر آن هستید.
- درد از کمر به سایر نقاط منتشر می‌شود.
- در ادرار کردن مشکل دارید.
- بعد از تصادف به این عارضه مبتلا شده‌اید.
- احساس بی‌حسی و ضعف دارید.
2- آیا استرس باعث ایجاد کمر درد می‌شود؟
استرس به طرق مختلف بر بدن تاثیر می‌گذارد. یکی از عوارض آن که معمولا نادیده گرفته می‌شود تاثیر استرس بر کمر و گردن است. با گذشت زمان استرس‌های مکرر می‌تواند باعث ایجاد مشکلات عضلانی اسکلتی شود.
3- چه مدت طول می‌کشد تا کمر درد بهبود پیدا کند؟
کمر درد حاد معمولا با خودمراقبتی پس از چند روز و یا چند هفته بهبود پیدا می‌کند. اما کمر درد مزمن ممکن است حتی بیشتر از دوازده هفته طول بکشد.