آیا فقط افراد در سنین پیری دچار فشار خون بالا می‌شود؟ این سوال خیلی از بیماران است و پاسخ بیشتر پزشکان خیر است چون این مسئله علت‌های متفاوتی دارد. در واقع فشار خون همان نیرویی هست که خون را به دیواره شریان‌ها وارد می‌کند. زمانی که میزان در دستگاه فشارسنج عدد از حد نرمال 80/120 که حد نرمال جیوه است بالاتر یا پایین‌تر باشد، تشخیص پزشک این است که فرد به فشار خون بالا یا پایین مبتلا شده است. این عارضه سلامتی فرد را در معرض خطر قرار می‌دهد و برای درمان و پیشگیری از آن علم پزشکی و طب سنتی روش‌های زیادی را پیش پای بیماران قرار داده است. برای اینکه با این روش‌ها آشنا شوید این مطلب را تا پایان بخوانید. این مطلب با کمک بهترین پزشکان برای شما عزیزان آماده شده است.
چه زمانی فرد دچار فشار خون می‌شود؟
زمانی که قلب می‌خواهد خون سرشار از اکسیژن را به سمت شریان‌ها بفرستد به نیرو نیاز دارد. فشار خون همان نیرویی است که خون را از رگ عبور می‌دهد و به دیواره‌های آن وارد می‌کند. دلیل اینکه خون باید وارد رگ‌ها بشود این است که رگ‌ها مسئول حمل اکسیژن و مواد مغذی به کل بدن هستند. هر بار که قلب می‌تپد تپش خون را به شریان‌هایی پمپ می‌کند که در سراسر بدن پخش می‌شود. فرایند پمپ کردن تپش خون به صورت 24 ساعته و 60 تا 100 بار در دقیقه انجام می‌شود.
فشار خون به چند دسته تقسیم می‌شود؟
واحد اندازه‌گیری آن بر حسب میلی‌متر جیوه تعیین می‌شود. زمانی که با استفاده از دستگاه فشار سنج مقدار آن را اندازه‌گیری می‌کنید، دو عدد به دست می‌آید که شامل موارد زیر است:
· عدد بالاتر (سیستولیک یا اولین عدد)
به زمانی مربوط می‌شود که قلب شروع به تپیدن می‌کند و خون را به درون شریان‌ها می‌فرستند. فشار سیستولیک در واقع به فشار درون سرخرگی (شریانی) در زمان پمپ خون از قلب گفته می‌شود.
· عدد پایین‌تر (دیاستولیک یا دومین عدد)
فشاری که به شریان‌ها در زمان استراحت قلب (بین 2 تپش) وارد می‌شود با این عدد نمایش داده می‌شود. فشار دیاستولیک در واقع به فشار درون سرخرگی در زمان استراحت قلب گفته می‌شود.
اندازه‌گیری فشار به صورت دستی یا توسط دستگاه فشار سنج اندازه‌گیری می‌شود. دستگاه‌های فشار سنج عقربه‌ای و دیجیتالی فشار سنج، توسط معتبرترین کارخانجات تولید دستگاه‌های پزشکی به بازار عرضه می‌شود. فرد به راحتی می‌توانند با استفاده از دستگاه‌های عقربه‌ای یا دیجیتالی فشار خود را کنترل کند و روی نمایشگر دستگاه میزان فشار را ببیند. عدد اول در دستگاه فشار سیستولیک را نمایش می‌دهد و عدد دوم فشار پایین یا دیاستولیک را نشان می‌دهد.
علت فشار خون بالا چیست؟
فشار خون بالا که به آن پرفشاری شریانی هم گفته می‌شود، یک بیماری مزمن است که در آن میزان فشار در شریان‌ها بالا می‌رود. زمانی که پرفشاری شریانی اتفاق می‌افتد، قلب برای حفظ گردش خون در رگ‌های خونی شدیدتر از حالت طبیعی فعالیت می‌کند و این مسئله باعث بروز بیماری‌های جدی می‌شود. اگر روی دستگاه فشار سنج عدد 130/80 یا 139/89 را دید، بدانید که فشار شما بالاست و باید برای معالجه و کنترل به پزشک مراجعه کنید. اگر روی نمایشگر عدد 180/120 را دیدید، بدانید که اوضاع خطرناک است و باید سریعا تحت معالجه پزشک قرار بگیرید. یکی از راه های پیشگیری از فشار خون بالا دانستن علت‌های ابتلا به این عارضه و دوری از آن‌هاست. علت‌های ابتلا به این عارضه عبارت است از:
· سیگار کشیدن
در زمان سیگار کشیدن بدن به صورت موقت دچار افزایش فشار خون می‌شود. سیگار کشیدن باعث ایجاد رسوب‌های چربی در رگ‌های خونی می‌شود و مهمترین عامل بروز بیماری است.
· اضافه وزن و چاقی
چاقی باعث تجمع بیش از حد چربی‌های بدن می‌شود. بافت چربی برای زنده ماندن نیاز به مصرف اکسیژن و برخی از ویتامین‌ها دارد که این مواد را از طریق خون مصرف می‌کند. هر چقدر که بافت چربی بیشتری در بدن تجمع کند، میزان مصرف اکسیژن و ویتامین‌ها از خون بیشتر می‌شود و میزان فشاری که بر خون و دستگاه‌های عروقی انسان وارد می‌شود، افزایش پیدا می‌کند.
· نداشتن فعالیت بدنی
کم تحرکی و نداشتن فعالیت بدنی مناسب آسیب‌های زیادی را متوجه بدن می‌کند. چاقی عارضه‌ای است که در خیلی از مواقع بر اثر کم تحرکی به وجود می‌آید و منجر به بیماری‌هایی مثل افزایش فشار خون، دیابت، افسردگی و… می‌شود.
· نمک زیاد در رژیم غذایی
خوردن غذاهای شور و پر از نمک مقدار زیادی سدیم را وارد می‌کند و به دنبال آن بدن آب فراوانی را جذب می‌کند تا سدیم‌ها را از طریق کلیه دفع کند. فرایند جذب آب باعث می‌شود و فشار بر قلب و رگ‌های خون بیشتر شود و در نتیجه فرد دچار پرفشاری شریانی شود.
· مصرف بی‌رویه الکل
پس از مصرف الکل ضربان قلب فرد افزایش پیدا می‌کند و میزان فشار خون آن کاهش می‌یابد ولی پس از دوازده ساعت پرفشاری شریانی اتفاق می‌افتد و تکرار این مسئله صدمات جبران نا‌پذیری را به بار می‌آورد.
· افزایش سن
معمولا این عارضه در سنین بالا طبیعی است و دلیل مشخصی ندارد ولی اگر این بیماری به صورت ناگهانی اتفاق افتاد، خطرناک است و باید دلایل آن مورد بررسی قرار بگیرد. معمولا مشکلات کلیوی، تومور غده آدرنال، نواقص مادرزادی رگ‌های خونی، داروهای غیرقانونی مثل کدئین و آمفتامین‌ها و برخی داروهای ضدبارداری، سرماخوردگی و مسکن‌ها باعث این اتفاق می‌شود.
· ژنتیک و سابقه خانوادگی
حتما بارها شنیده‌اید که فشار ارثی است. اگر در خانواده یا بستگان شما افرادی زیادی با این مشکل مواجه هستند باید خوب از خودتان مراقبت کنید تا دچار این مشکل نشوید چون خیلی از بیماری‌ها ریشه در وراثت دارند.
· بیماری‌های کلیوی
کلیه بیمارانی که دچار مشکلات کلیوی هستند به این صورت است که مایعات را فیلتر نمی‌کند و این مسئله باعث می‌شود که بیماری‌های کلیوی به مهمترین علت فشار خون بالا در هر سنی تبدیل بشود.
· عفونت‌های طولانی مدت کلیه
عفونت کلیوی یکی از مهمترین علت‌های پرفشاری شریانی است. به گفته پزشکان پس از درمان بیماری‌ها کلیوی همچنان مشکل فشار در این بیماران وجود دارد و قابل درمان نیست.
· دیابت
دیابت مهمترین عامل آسیب به عروق و بروز بیماری‌های قلبی می‌شود. سکته مغزی، بیماری‌های کلیوی و سایر مشکلات مهمترین عامل بروز این بیماری است. دیابت به مرور منجر به افزایش فشار در رگ‌ها می‌شود.
· بارداری
این مدل از عارضه فقط در دوران بارداری اتفاق می‌افتد و معمولا پس از هفته 20 بارداری اتفاق می‌افتد و پس از زایمان درمان می‌شود. دقت داشته باشید که برای اینکه این مشکل در بارداری مشکل جدی را به بار نیاورد، لازم است که قبل از هر چیز با مصرف دارو کنترل شود.
· فشار و استرس
استرس و فشارهای عصبی هورمون‌هایی را در بدن تولید می‌کند که این هورمون‌ها ضربان قلب را افزایش می‌دهد و نیروی بیشتری را به دیواره رگ‌ها وارد می‌کند. استرس به تنهایی علت فشار خون بالا نیست ولی واکنش‌های ناسالمی که فرد هنگام تحمل استرس از خود نشان می‌دهد باعث این عارضه می‌شود.
راه‌های پیشگیری از فشار خون بالا چیست؟
پرفشاری شریانی یک مشکل جدی است اما اگر حاد نباشد نیازی به درمان‌های پزشکی نیست و با تغییر سبک زندگی قابل کنترل است. برای درمان فشار خون و پیشگیری از آن روش‌های زیر را امتحان کنید:
· تحرک
یکی از روش‌های مهم و جدی برای پیشگیری از پرفشاری شریانی داشتن فعالیت بدنی و تحرک است. برای اینکه سالم زندگی کنید و از بروز بیماری‌های جدی پیشگیری کنید لازم است که هر هفته حداقل 150 دقیقه فعالیت بدنی داشته باشید. (عدد 150 دقیقه در هفته معادل است با خدود 30 دقیقه در روز برای 5 روز در هفته)
· عدم مصرف دخانیات
سیگار نکشیدن یکی از راه های پیشگیری از فشار خون بالا است که به سلامت قلب کمک زیادی می‌کند.
· کاهش مصرف الکل
الکل برای قلب ضرر ندارد و کاهش مصرف آن بر سلامت بدن تاثیر می‌گذارد. کاهش مصرف الکل باعث می‌شود که فرد بدن سالمی داشته باشد و با مشکل پرفشاری شریانی روبرو نشود.
· کاهش مصرف نمک
نمک به دلیل سدیم بالا مهمترین علت فشار خون بالا است. برای اینکه از پرفشاری شریانی جلوگیری کنید لازم است که کمتر از 6 گرم نمک در روز بخورید و تا حد ممکن این چاشنی را در غذاهایتان کمتر بریزید. مصرف خوراکی‌های ناسالم و شور میزان ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد و باید تا حد ممکن مصرف این خوراکی‌ها را به حداقل برسانید.
· داشتن یک رژیم غذایی سالم
طبیعت و خوراکی‌هایی که از دل آن می‌آید، درمانگری عالی است که باعث کنترل و درمان فشار خون بالا می‌شود. در بین خوراکی‌ها موادی وجود دارد که از پرفشاری شریانی جلوگیری می‌کند.
خوراکی‌هایی که از این عارضه پیشگیری می‌کند یا باعث درمان آن می‌شود عبارت است از:
- زرشک
آنتیاکسیدانی به نام آنتوسیانین، نوعی فلاونوئید است که مصرف آن خطر ابتلا به پرفشاری شریانی را کمتر می‌کند. آنتوسانین در زرشک وجود دارد و به همین خاطر افرادی که به فشارشان بالا می‌رود، آب زرشک مصرف می‌کنند.
- آبلیمو
آبلیمو از لیمو ترش تهیه می‌شود و دارای ویتامین‌ها، مواد معدنی و ترکیبات گیاهی مثل اسید سیتریک و فلاونوئید است که با کاهش فاکتورهای خطر بیماری‌های قلبی به حفظ سلامت قلب کمک می‌کند.
- سیر ترشی
سیر ترشی علاوه بر سیر دارای سرکه است و به دلیل ادرار آوری از پرفشاری شریانی جلوگیری می‌کند. سیر یک آنتیبیوتیک طبیعی و ماده غذایی ضد قارچ است که ماده اصلی آن آلیسین است و مزایای زیادی برای سلامتی دارد. سیر اسید نیتریک در بدن را زیاد می‌کند و افزایش تولید اسید نیتریک باعث شل شدن عضلا و صافی و گشاد شدن رگ‌های خونی می‌شود.
- ماهی قزل آلا و سایر ماهی‌های چرب
چربی‌های امگا 3 با کاهش التهاب و میزان ترکیبات منقبض‌کننده رگ‌های خونی به نام اکسی لیپین به کاهش سطح فشار خون کمک می‌کند. طبق تحقیقات پزشکی افرادی چربی‌های امگا 3 را در خون خود دارند، میزان فشار سیستولی و دیاستولی آن‌ها پایین‌تر از سایر افراد است. ماهی‌های چرب منبع عالی از چربی‌های امگا 3 هستند و برای سلامت بدن مفید است.
- دانه کدو تنبل
خیلی از بیماران برای درمان فشار خون بالا به سراغ روغن دانه کدو تنبل می‌روند چون یک داروی قدرتمند برای درمان پرفشاری شریانی است. اگر به مدت 6 هفته فرد به میزان 3 گرم این روغن را مصرف کند، فشار خود را کنترل کرده است. دانه‌های کدو تنبل سرشار از مواد مغزی مثل منیزیم، پتاسیم و آرژنین هستند و مصرف آن باعث سلامت بدن می‌شود.
- لوبیا و عدس
لوبیا و عدس سرشار از فیبر، منیزیم و پتاسیم هستند و گنجاندن آن در رژیم غذایی باعث می‌شود که بدن فرد سالم بماند. جایگزین کردن حبوبات به عنوان پروتئینگیاهی به جای گوشت قرمز باعث جلوگیری از پرفشاری شریانی می‌شود. این مواد در سوپ و آش فراوان وجود دارد و به همین خاطر سوپ و آش برای بیماران یک غذای مفید است.
- پسته
پسته پتاسیم زیادی دارد و مصرف آن برای سلامت قلب مفید است. در بین مغزیجات پسته بیشترین تاثیر را در کاهش فشار دارد و عدد سیستولیک و دیاستولیک را پایین می‌آورد. مصرف روزانه 20 یا 30 گرم پسته باعث سلامت بدن می‌شود.
- کرفس
مصرف روزانه یک لیوان آب کرفس باعث کاهش فشار می‌شود. مصرف منظم 50 گرم کرفس پخته شده یا خام باعث کاهش عدد سیستولیک و دیاستولیک می‌شود. این ماده غذایی حاوی ترکیباتی مثل فتالید است که به اتساع رگ‌های خونی کمک می‌کند و از پرفشاری شریانی جلوگیری می‌کند.
- گوجه فرنگی
گوجه فرنگی حاوی پتاسیم و رنگدانه کاروتنوئید لیکوپن است که باعث سلامت قلب می‌شود. مصرف روزانه دو عدد گوجه فرنگی برای سلامت بدن مفید است.
- کلم بروکلی
مصرف کرم بروکلی کمک زیادی به بهبود گردش خون می‌کند و روشی هوشمندانه برای پیشگیری از فشار خون بالا است. بروکلی حاوی آنتی‌اکسیدان‌های فلاونوئیدی است و با تقویت عملکرد رگ‌های خونی باعث کاهش عدد سیستولیک می‌شود. مصرف پخته کلم بروکلی روشی هوشمندانه برای درمان بیماری‌های قلبی است.
- ماست یونانی
ماست یونانی سرشار از پتاسیم و کلسیم است. مصرف روزانه 200 گرم ماست یونانی به میزان 13% از پرفشاری شریانی جلوگیری می‌کند.
- دانه کتان
دانه‌های کتان سرشار از پتاسیم، منیزیم و فیبر هستند و به طرز قابل توجهی عدد سیستولیک را پایین می‌آورند.
- میوه
مصرف میوه‌هایی مثل موز، کیوی، گریپ فروت و انواع توت به عنوان میان وعده یک روش قابل توجه و اساسی برای پیشگیری یا درمان فشار خون بالا است یک عدد موز حاوی 422 گرم پتاسیم و مواد معدنی حیاتی برای جلوگیری از افزایش پرفشاری شریانی است. علاوه بر موز آووکادو، طالبی و خربزه هم سرشار از پتاسیم است. مصرف بلوبری و توت فرنگی که حاوی آنتوسیانین است هم برای کاهش فشار خون مفید است و بسیاری از افراد برای سلامت قلب این میوه‌ها را در قالب اسموتی یا آبمیوه مصرف می‌کنند.
· حفظ وزن سالم و دوری از چاقی
یکی از راه‌های پیشگیری از فشار خون وزن سالم است چون چاقی باعث کاهش یا افزایش این عارضه می‌شود و باید از آن دوری کرد. برای حفظ وزن سالم علاوه بر رژیم غذایی مناسب، ورزش هم فایده زیادی دارد. برای اینکه بتوانید از این عارضه پیشگیری کنید به سراغ یک متخصص پزشکی ورزشی بروید تا با برنامه ورزشی منظم و سالم به شما کمک کند که در زمان مناسب وزن خود را کاهش بدهید.
· مدیریت استرس و حفظ آرامش اعصاب و روان
یکی از روش‌هایی که برای سلامت بدن مفید است توجه به سلامت اعصاب و روان است. از آنجایی که عصب بدن نقش مهمی را در سیستم ایمنی بدن ایفا می‌کند، افراد باید حواسشان به سلامت روح و روانشان باشد. خواب کافی، استراحت، دوری از محیط‌های استرس زا، کنترل خشم و کمی بی‌خیالی برای تنظیم فشار مفید است. یکی از روش‌هایی که می‌توانید برای حفظ آرامش اعصاب و روان به سراغش بروید ورزش کردن است. ورزش آدم را سرحال می‌کند اما اگر بیماری خاصی دارید پیشنهاد می‌کنیم که برای انجام حرکات ورزشی به سراغ یک پزشک متخصص بروید.
برای درمان فشار خون بالا به چه پزشکی مراجعه کنیم؟
متخصص قلب و عروق بهترین گزینه است که باید برای این مسئله به سراغش بروید اما اگر می‌خواهید از همان اول دارو نخورید یا اینکه در سنین میانسالی هستند و می‌خواهید از بیماری‌های مربوط به فشار خون جلوگیری کنید می‌توانید به پزشک ورزشی مراجعه کنید. تحرک و ورزش کردن یک شیوه زندگی سالم است که به شما کمک می‌کند تا با یک روش درمانی غیر تهاجمی برای حفظ سلامت بدن خود تلاش کنید. قبل از مراجعه به پزشک ورزشی توجه کنید که به سراغ یک فرد معتبر بروید چون این روزها هر فردی خودش را درمانگر می‌داند.
برای انتخاب پزشک ورزشی به موارد زیر توجه کنید:
· سابقه دار بودن
یکی از ویژگی‌هایی که باعث می‌شود شما به یک پزشک اعتماد کنید، سابقه آن است. هر چقدر یک پزشک سال‌های بیشتری کار کرده باشد، تشخیصش بهتر است و بهتر می‌تواند به بیمار در مسیر درمان کمک کند.
· مدرک مرتبط
شاید داشتن مدرک تنها دلیل برای حرفه‌ای بودن یک پزشک نباشد ولی برای اینکه شما از سواد پزشک مطلع بشوید لازم است که قبل از هر چیز به مدرک آن توجه کنید. مدرک مرتبط باعث می‌شود که شما به کاردان بودن آن پزشک پی ببرید.
· کلینیک امن و استفاده از تجهیزات استاندارد برای درمان
بیماران برای درمان از طریق ورزش از تجهیزات ورزشی استفاده می‌کنند و وجود تجهیزات استاندارد و ایمن مهمترین شرط برای یک تراپی است. پزشکی که در یک تراپی ایمن و سالم کار کند طبیعتا به سلامت بیمارانش هم اهمیت می‌دهد چون در وهله اول شرایط را برای درمان بیمار فراهم کرده است.
· کادر کاردان و حرفه‌ای
وجود کادر کاردان و حرفه‌ای در کنار پزشک نشانه کاردان بودن آن پزشک است. زمانی که یک متخصص تغذیه در کنار پزشک ورزشی مشغول به کار است نشانه آن است که پزشک در جهت درمان حاذق است و دانسته است که برای تنظیم فشار در کنار ورزش باید به تغذیه هم توجه کند.
پزشک ورزشی که همه ویژگی‌های بالا را دارد، دکتر ناهید ونارجی است. شما با مراجعه به سایت این پزشک و مشاهده نظرات کاربران به حاذق بودن این پزشک پی خواهید برد.
نتیجه‌گیری
برای مراجعه به پزشک ورزشی در بعضی مواقع نیازی به مراجعه حضوری به کلینیک نیست و فرد می‌تواند ویزیت آنلاین شود. بسیاری از جواب آزمایشات و نسخه‌ها امروزه از طریق اینترنت به پزشک مربوطه ارسال می‌شود و دوره‌ای شده است که حتی در منزل یا محل کار می‌توانید به دکتر مربوط وصل شوید تا شما را ویزیت کند. دکتر ناهید ونارجی که در قم فعالیت می‌کند با ایجاد وبسایت در بستر اینترنت با بیمارانش در سراسر کشور ارتباط می‌گیرد. در هر کجای ایران که هستید برای درمان فشار خون بالا از طریق ورزش با دکتر ناهید ونارجی ارتباط بگیرید.
شماره تماس