آیا موقع خوابیدن می‌توانید هر دو دست خود را از فاصله بین تشک و کمرتان عبور دهید؟ آیا وقتی جلوی آینه ایستاده‌اید احساس می‌کنید شکم دارید در حالی که واقعا ندارید؟ آیا بعد از مدتی سرپا ایستادن یا نشستن در کمر خود احساس درد می‌کنید؟ متاسفانه باید بگوییم که شما به گودی کمر مبتلا هستید. البته زیاد جای نگرانی ندارد و برای اکثر مردم اتفاق میفتد. در این مقاله همراه ما باشید تا با این عارضه بیشتر آشنا شویم. علت و علائم آن را پیدا کنیم. در مورد روش‌های پیشگیری و درمان قوس کمر صحبت کنیم و ببینیم چه زمانی لازم است به پزشک مراجعه کنیم. پس تا پایان همراه ما باشید.
گودی کمر چیست؟
ستون فقرات ما در حالت طبیعی انحنا دارد و تقریبا شبیه حرف S است. این خمیدگی به حفظ حالت بدن، خنثی کردن ضربه‌هایی که به کمر وارد میشود و انعطاف‌پذیری ما کمک می‌کند. اما گاهی اوقات این خمیدگی حالت طبیعی خود را از دست می‌دهد. وقتی این انحنا در پایین کمر بیش از حد به سمت داخل کشیده شود قوس کمر به وجود میاید. این مشکل می‌تواند در هر سنی ما را درگیر کند.
چرا به گودی کمر مبتلا می‌شویم؟
گودی کمر می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. در ادامه با چند علت گودی کمر آشنا می‌شویم.
1- وضعیت بدنی نامناسب
اگر عادت دارید در مدت طولانی با وضعیتی بد بنشینید یا بایستید باید آمادگی این را داشته باشید که در آینده‌ای نه چندان دور به قوس کمر مبتلا شوید. یکی از علت‌های رایج ابتلا به قوس کمر نشستن و ایستادن در وضعیت اشتباه و نامناسب است.
2- اضافه وزن
اضافه وزن هم یکی دیگر از دلایل ابتلا به قوس کمر است. اضافه وزن باعث میشود فشار بیشتری به ستون فقرات شما وارد شود و می‌تواند انحنای ستون فقرات را به مرور زمان تغییر دهد.
3- حاملگی
بسیاری از مادران در ماه‌های آخر بارداری خود قوس کمر را تجربه می‌کنند. با بزرگ شدن جنین فشار زیادی به کمر وارد میشود و باعث انحنای ستون فقرات میشود.
4- پوکی استخوان
پوکی استخوان می‌تواند باعث شکستگی و آسیب به استخوانها شود. استخوانها وقتی پوک می‌شوند نمی‌توانند از ستون فقرات به خوبی حمایت کنند. در نتیجه فشار بیشتری به بافت‌ها و مفاصل کمر میاید و باعث ایجاد قوس کمر میشود.
5- آسیب‌های نخاعی
آسیب‌های نخاعی که در اثر تصادف، سقوط یا هر حادثه ناخوشایند دیگری به وجود می‌آیند می‌توانند باعث ایجاد قوس کمر بشوند.
6- شرایط عصبی
بعضی از بیماری‌های عصبی مثل فلج مغزی یا دیستروفی عضلانی می‌توانند بر کنترل عضلات تاثیر بگذارند و باعث به‌وجود آمدن قوس کمر بشوند.
گودی کمر چه نشانه‌هایی دارد؟
علائم قوس کمر در افراد مختلف ممکن است متفاوت باشد. در بعضی افراد هیچ علائمی وجود ندارد و تنها وقتی دراز کشیده‌اند یا ایستاده‌اند مشخص میشود که قوس کمر دارند. با این حال چند مورد از رایج‌ترین نشانه‌های قوس کمر را با هم بررسی می‌کنیم.
1- کمردرد
رایج ترین مشکل کسانی که با قوس کمر درگیر هستند، کمردرد است. این کمردرد می‌تواند خفیف یا شدید باشد و فرد با ایستادن یا نشستن طولانی مدت درد بیشتری را احساس می‌کند.
2- بی‌حسی در پاها
در بعضی موارد قوس کمر به عصب‌های نخاع فشار وارد می‌کند و باعث فشرده شدن آن‌ها میشود. فشرده شدن عصب‌های نخاع باعث میشود فرد در طول روز در پاهای خود بی‌حسی یا گزگز شدن را احساس کند.
3- بهم ریختن فرم طبیعی بدن
در افرادی که قوس کمر شدید دارند باسن به عقب و شکم به جلو کشیده میشود. به‌طوری که کاملا مشخص است و بدن از فرم طبیعی خود خارج میشود.
گودی کمر چه عوارضی دارد؟
1- مشکل در ایستادن و نشستن
بعضی از کسانی که با قوس کمر درگیر هستند در راه رفتن و نشستن طولانی مدت مشکل دارند و فشار زیادی به عضلات کمرشان وارد میشود.
2- کم شدن انعطاف‌پذیری
ار آنجایی که قوس کمر مربوط به ستون فقرات است، می‌تواند روی کل دامنه‌ی حرکتی و انعطاف‌پذیری شما اثر منفی بگذارد.
3- مشکلات گوارشی
وقتی قوس کمر شما بیش از حد باشد، می‌تواند بر نحوه قرارگیری اندام‌های داخلی اثر بگذارد. به آن‌ها فشار وارد کند و باعث به‌وجود آمدن مشکلات گوراشی مثل رفلاکس یا یبوست بشود.
برای رفع گودی کمر چه کارهایی باید انجام دهیم؟
راستش را بخواهید دستور مشخصی برای رفع قوس کمر وجود ندارد چون این یک عارضه است که معمولا بدون دلیل خاصی اتفاق می‌افتد. اما با انجام دادن چند تمرین ساده می‌توانید به سلامت بدن و ستون فقرات خود کمک بزرگی کرده و در این صورت می‌توانید خطر را به حداقل برسانید.
· درست بایستید! درست بنشینید!
اولین قدم برای پیشگیری از قوس کمر این است که همیشه سعی کنید وضعیت بدن خود را در حالت درست نگه دارید. نحوه نشستن شما باید طوری باشد که همیشه گوش‌ها موازی با شانه‌های شما باشد. در هنگام ایستادن هم سعی کنید ستون فقرات را کاملا صاف نگه دارید.
همچنین اگر کار شما به صورتی است که مجبور هستید مدت طولانی روی یک صندلی بنشینید، بهتر است هر نیم ساعت یکبار بلند شده و کمی تحرک داشته باشید. سعی کنید از صندلی با پشتی بلند استفاده کنید و در زمان کار کردن به آن تکیه کنید تا فشار کمتری به ستون فقراتتان وارد شود.
· انجام فعالیت‌های ورزشی
تعدادی تمرین وجود دارند که هم به پیشگیری و هم درمان گودی کمر کمک می‌کنند. این تمرین‌ها باعث میشود عضلات شکم، باسن و عضلات پشت تقویت شوند. سعی کنید در برنامه خود حتما شنا و پیاده‌روی را قرار دهید. پیلاتس و ایروبیک هم کمک بزرگی به تقویت عضلات کمر و شکم می‌کنند. در ادامه با چند تمرین مفید و ساده آشنا می‌شویم. البته توجه کنید اگر انجام دادن این ورزش‌ها درد شما بیشتر شد، سریعا از انجام آن دست بکشید.
1- پلانک
حرکت پلانک یک تمرین عالی برای تقویت عضلات شکم و عضلات پشت است. برای انجام این حرکت صاف روی زمین دراز بکشید و از آرنج و پنجه‌ی پا به عنوان تکیه گاه استفاده کنید. آرنج خود را مستقیما زیر شانه قرار دهید. حالا سعی کنید بدن را بالا بیاورید به‌طوری که گردن، کمر، پا و باسن شما در یک خط موازی قرار بگیرند. تا جایی که می‌توانید خود را در این حالت حفظ کنید.
2- حرکت دراز نشست
صاف روی زمین دراز بکشید و پاهای خود را خم کنید. دست‌ها را روی سینه جمع کرده، یا پشت گوش بگذارید و سعی کنید سر، گردن و کمرتان را بالا بیاورید. چند لحظه در این حالت بمانید و مجدد این حرکت را انجام دهید.
3- حرکت پل
روی زمین دارز بکشید. کف پاها را صاف روی زمین گذاشته و زانو را خم کنید. دست‌ها را کنار بدن‌تان بگذارید. حالا سعی کنید باسن خود را بلند کنید و به سمت بالا بکشید. چند ثانیه در این حالت بمانید و بعد مجدد این کار را انجام دهید.
4- حرکت کبری
روی پشت دراز بکشید و کف دستان خود را کنار سر بگذارید. با کف دست به زمین فشار وارد کنید و بالاتنه خود را بالا بکشید. عضلات خود را منقبض کرده و در حالی‌که آرنج‌هایتان کاملا صاف است چند لحظه در همین حالت بمانید.
از کجا بفهمیم قوس کمر داریم؟
یک راه آسان برای تشخیص قوس کمر وجود دارد و آن این است که صاف روی زمین دراز بکشید و یا به یک دیوار تکیه دهید. اگر یک دست از فاصله کمر شما و زمین رد شد معلوم میشود که قوس کمر دارید. برای تشخیص دقیق‌تر می‌توانید سری به پزشک بزنید. در مطب پزشک شما به روش زیر معاینه می‌شوید.
1- بررسی سابقه پزشکی
برای شروع پزشک با یک سری سوالات با سابقه پزشکی شما آشنا میشود. مثلا اینکه علائمتان از کی شروع شده است و آیا شرایط زمینه‌ای مثل چاقی یا بارداری داشته‌اید یا نه؟
2- معاینه فیزیکی
در این مرحله نوبت به معاینه فیزیکی می‌رسد. پزشک معاینه فیزیکی را برای بررسی دامنه حرکت، وضعیت بدن و هر گونه درد در ناحیه کمر شما انجام می‌دهد. او ممکن است از شما بخواهد صاف بایستید، خم شوید و یا دراز بکشید تا انحنای ستون فقرات شما را ببیند.
3- آزمایش‌های تصویربرداری
در بعضی موارد پزشک شما برای اینکه اطمینان بیشتری از تشخیص خود پیدا کند؛ ممکن است برای شما روش‌های تصویربردای زیر را تجویز کند.
- اشعه ایکس
با تصویربرداری از طریق اشعه ایکس می‌توان درجه انحنای ستون فقرات را پیدا کرد.
- تصویربرداری MRI
با این روش تصویربرداری می‌توان علت گودی کمر را متوجه شد. مثلا ممکن است علت قوس کمر به دلیل تنگی نخاع یا فتق دیسک باشد.
- نکته:
اگر پزشک شما به بیماری زمینه‌ای دیگری مشکوک باشد، ممکن است برای شما آزمایش خون یا تست هدایت عصبی را هم تجویز کند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
قوس کمر تا حدودی طبیعی است اما اگر همراه با علائم زیر بود حتما به پزشک سری بزنید.
- اگر به‌خاطر قوس کمر به کمردرد دچار شده‌اید و درد آن طوری بود که با استراحت کردن بهتر نشد.
- اگر درد شما با علائم دیگری مثل تنگی نفس، تورم، تب یا بی‌حسی در پاها همراه بود.
گودی کمر چطور درمان میشود؟
پس از تایید تشخیص، پزشک برای درمان گودی کمر شما روش‌های مختلفی را تجویز می‌کند که در ادامه با چند نوع آن آشنا می‌شویم.
1- فیزیوتراپی
در قدم اول ممکن است پزشک برای شما فیزیوتراپی را تجویز کند. البته باید بدانید که ورزش نمی‌تواند قوس کمر را درمان کند اما بهترین راه برای کم کردن علائم این عارضه است. ورزش باعث تقویت عضلات میشود و به بهتر شدن وضعیت شما کمک بزرگی می‌کند.
در بخش پیشگیری مقاله چند ورزش مفید را به شما آموزش دادیم که می‌توانید آن‌ها را در خانه انجام دهید.
2- کمربند طبی
در مواردی که قوس کمر شدید نباشد برای اصلاح وضعیت بدن می‌توانید از کمربند طبی استفاده کنید. البته استفاده طولانی مدت از کمربند طبی توصیه نمی‌شود. چون در طولانی مدت این کمربندها باعث تنبلی عضلات کمر خواهند شد.
3- دارودرمانی
برای آرام کردن درد ناشی از قوس کمر مسکن‌هایی مثل ایبوپروفن یا استامینوفن می‌توانند کمک‌کننده باشند.
4- رژیم غذایی
همان‌طور که در بالا گفته شده یکی از دلایل قوس کمر اضافه وزن است. با یک رژیم غذایی مناسب می‌توان به تناسب اندام رسید و فشار را از روی ستون فقرات برداشت.
5- جراحی
در مواردی ممکن است پزشک تشخیص بدهد شما به جراحی نیاز دارید. البته این به شرطی است که اولا از بقیه روش‌های درمانی جواب نگرفته باشید و دوما قوس کمر شما آنقدر زیاد باشد که نتوانید درد آن را تحمل کنید.
جمع بندی
در این مقاله با قوس کمر، علت و علائم آشنا شدیم. همچنین در مورد روش‌های پیشگیری و درمان آن حرف زدیم. یادتان باشد هرچه زودتر متوجه قوس کمر بشوید، راحت‌تر می‌توانید آن را درمان کنید. برای درمان قوس کمر مهم است که از یک پزشک حرفه‌ای و باتجربه کمک بگیرید. دکتر ناهید ونارجی متخصص پزشکی ورزشی هستند و در زمینه درمان دردهای اسکلتی عضلانی مهارت بسیار زیادی دارند. دکتر ونارجی مدرک پزشکی را از دانشگاه تهران و تخصص پزشکی ورزشی را از دانشگاه ایران دارند. ایشان با روش‌های درمانی متفاوتی که به کار گرفته‌اند، مشتاق هستند در کنار شما باشند و برای بهتر شدن حالتان به شما کمک کنند. در ادامه با چند روش درمانی که دکتر ونارجی استفاده می‌کنند، آشنا می‌شویم.
- تکارتراپی
- لیزردرمانی
- آب‌درمانی
- مگنت‌تراپی
- طب‌سوزنی
- ورزش‌درمانی
- ماساژدرمانی
- استیمولاتور
- و…
برای مشاوره و تعیین وقت می‌توانید با شماره‌ی زیر تماس بگیرید.
شما هم اگر تجربه‌ای از درمان گودی کمر دارید؛ خوشحال می‌شویم که این تجربه را در قسمت کامنت با ما به اشتراک بگذارید.
سوالات متداول
1- بهترین حالت خوابیدن برای کسی که قوس کمر دارد چیست؟
دراز کشیدن به پهلو بهترین حالت خوابیدن است که می‌تواند به تراز بودن ستون فقرات کمک کند.
2- چه چیزی قوس کمر را بدتر می‌کند؟
داشتن اضافه وزن یا ضعیف بودن عضلات شکم باعث فشار وارد شدن به ستون فقرات و در نتیجه زیاد شدن قوس کمر میشود.
3- آیا پیاده‌روی برای قوس کمر مفید است؟
بله البته که مفید است. پیاده‌روی منظم اثرات خوبی روی بافت‌های کمر می‌گذارد. پیاده‌روی می‌تواند به بازیابی عملکرد و جلوگیری از درد کمک بزرگی کند.
4- چه عواملی باعث بروز قوس کمر میشود؟
مصرف بیش از حد سیگار، افزایش وزن، فعالیت‌های خطرناک، نشستن و ایستادن طولانی مدت، حرکات نادرست موقع بلند کردن و حمل کردن وسایل سنگین، ورزش نکردن و مشکلات اسکلتی عضلانی مثل بیماری‌های روماتیسمی و آرتروز باعث بروز قوس کمر می‌شوند.